Την ώρα που κορυφώνεται ένας ιστορικός καύσωνας και δεκάδες πυρκαγιές κατακαίνε τη χώρα, είναι μια καλή στιγμή να μιλήσουμε για τη μεγάλη μάχη της γενιάς μας, τη μάχη ενάντια στην κλιματική κρίση. Γιατί, για εμάς, αυτό είναι η κλιματική κρίση: ένας πόλεμος με εχθρούς και φίλους, με ενόχους και θύματα. Και σε αυτόν τον πόλεμο πρέπει να πάρουμε θέση, χωρίς μισόλογα και φλυαρίες.
Να πούμε συγκεκριμένα τι πρέπει να αλλάξουμε στην πόλη μας για να περιορίσουμε τη συμβολή της στην κλιματική αλλαγή και ταυτόχρονα να αμβλύνουμε τις επιπτώσεις που η αλλαγή αυτή έχει πάνω στις ζωές μας.
Ως Πόλη Ανάποδα το έχουμε ήδη κάνει, μέσα από τη δράση μας, αλλά και μέσα από το πρόγραμμά μας. Ένα πρόγραμμα τεκμηριωμένο και ριζοσπαστικό, που βασίζεται στις πραγματικές ανάγκες και διεκδικήσεις της πόλης. Μέσα από αυτό το πρόγραμμα, ξεχωρίζουμε παρακάτω 12 κρίσιμες προτεραιότητες, 12 μεγάλες και μικρές αλλαγές που πρέπει να υιοθετηθούν άμεσα, σήμερα, αν θέλουμε να πάρουμε μια ανάσα:
- Να γίνει η ΔΕΘ Μητροπολιτικό Πάρκο. Ο χώρος της ΔΕΘ είναι η μόνη ελπίδα της πόλης για μια σημαντική αύξηση των ελεύθερων χώρων πρασίνου. Δεν έχουμε πια κανένα περιθώριο να τον σπαταλήσουμε για δεκαώροφα ξενοδοχεία, εμπορικά κέντρα κι εκθεσιακά μεγαθήρια. Η σύνδεση του πάρκου αυτού με το ΑΠΘ, το Σέιχ Σου και το παραλιακό μέτωπο, θα επιτρέψει τον αερισμό της πόλης, καθαρίζοντας την ατμόσφαιρα και μειώνοντας τη θερμοκρασία.
- Να περιοριστεί η νέα δόμηση μέσα στις γειτονιές. Όλα τα δημόσια αδόμητα οικόπεδα, αλλά και πολλά ιδιωτικά, πρέπει να μετατραπούν, με εκτεταμένες απαλλοτριώσεις, άμεσα σε ελεύθερους χώρους, ή έστω σε χώρους στάθμευσης με διαπερατή επιφάνεια και υψηλό πράσινο. Μόνο έτσι θα ανασάνουν οι πυκνοκατοικημένες γειτονιές και θα μειωθεί η απόσταση προς τον κοντινότερο χώρο πρασίνου.
- Τα δέντρα στην πόλη πρέπει να υπερδιπλασιαστούν. Πέρα από τους νέους χώρους πρασίνου, όπως οι παραπάνω, όλες οι άδειες δενδροδόχοι πρέπει να γεμίσουν και να δημιουργηθούν νέες θέσεις. Να σταματήσουν οι μαζικές κοπές δέντρων, να συντάσσεται για κάθε δέντρο ατομικό δελτίο εκτίμησης κινδύνου και τα κλαδέματα να ακολουθούν ήπιες δενδροκομικές πρακτικές, όπως προβλέπεται και από τον ίδιο τον κανονισμό του Δήμου.
- Να προστατευθούν και να αποκαλυφθούν τα ρέματα. Τα ρέματα είναι οι φυσικοί αγωγοί αερισμού της πόλης και η μόνη αποτελεσματική άμυνά της απέναντι στις αναπόφευκτες πλημμύρες. Απαιτείται η άμεση οριοθέτησή τους και η απόλυτη προστασία τους από κάθε δόμηση, κάλυψη ή εγκιβωτισμό. Αντίστροφα, αυτό που χρειαζόμαστε σήμερα είναι η αποκάλυψη κεντρικών υπογειοποιημένων ρεμάτων, όπως αυτού που διαπερνά τη ΔΕΘ.
- Χώρος, οχήματα και πόροι για τη δημόσια μετακίνηση. Η μετακίνηση με αστικά λεωφορεία, τα μόνα δημόσια μέσα που διαθέτει η πόλη (και που θα συνεχίσουν να εξυπηρετεί τη μεγάλη πλειονότητα των κατοίκων ακόμα και μετά τη λειτουργία του μετρό), δεν χρειάζεται μόνο ενίσχυση με νέα οχήματα και προσλήψεις: χρειάζεται χώρο. Μόνη λύση είναι η λειτουργία πραγματικά αποκλειστικών λεωφορειολωρίδων σε όλο το κέντρο και όλους τους κεντρικούς άξονες προς αυτό.
- Ποδηλατόδρομοι παντού! Κλειδί για την κλιματική μετάβαση μιας πόλης είναι η διευκόλυνση των ΜΜΜ, των ποδηλάτων, των πεζών και των ΑμεΑ. Η πόλη χρειάζεται άμεσα ένα συνεκτικό δίκτυο προστατευόμενων ποδηλατόδρομων σε όλη της την έκταση, πεζοδρόμια και πεζοδρόμους καθαρούς από τραπεζοκαθίσματα και άλλες εμπορικές χρήσεις.
- Να περιοριστεί η ιδιωτική αυτοκίνηση. Κάθε έργο που διευκολύνει την μετακίνηση των ΙΧ, μας βάζει ακόμα πιο βαθιά στον φαύλο κύκλο: κυκλοφοριακή συμφόρηση –> κατασκευή νέων δρόμων και πάρκινγκ –> νέα κατάληψη δημόσιου χώρου –> λιγότερες δυνατότητες για εναλλακτική μετακίνηση –> περισσότερα ΙΧ –> ακόμα μεγαλύτερη συμφόρηση. Άλλωστε, ο χώρος και οι πόροι δεν είναι απεριόριστοι και η πόλη πρέπει να διαλέξει τι προτιμά. Εμείς λέμε με θάρρος: το 1 δις που θα στοιχίσει ο flyover να δοθεί για ένα εκτεταμένο δίκτυο τραμ.
- Όχι στον νέο πλωτό σταθμό μεταφόρτωσης LNG. Καμία νέα επένδυση στην αλυσίδα των ορυκτών καυσίμων, καμία νέα εξόρυξη δεν είναι συμβατή με την επιβίωσή μας. Το ίδιο ισχύει για το (αμερικάνικο σχιστολιθικό) «φυσικό» αέριο που θα μεταφέρεται μέσω του σχεδιαζόμενου πλωτού σταθμού LNG: δεν είναι «φυσικό», δεν είναι «μεταβατικό», είναι ορυκτό καύσιμο που παράγει αέρια του θερμοκηπίου και για αυτό απαντάμε με σαφήνεια: ούτε εδώ, ούτε πουθενά.
- Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μέσα στην πόλη. Η πόλη οφείλει να εξαντλήσει τα περιθώρια για παραγωγή ενέργειας μέσα στην έκτασή της, με την τοποθέτηση φωτοβολταϊκών σε ήδη δομημένες επιφάνειες. Η επένδυση αυτή πρέπει να ξεκινήσει άμεσα από όλα τα δημόσια κτίρια και να επεκταθεί στα ιδιωτικά. Ο Δήμος μπορεί να ενισχύσει ενεργειακούς συνεταιρισμούς κατοίκων, προσφέροντας έτσι μια ανακούφιση και στην ενεργειακή φτώχεια.
- Ανακύκλωση και διαλογή στην πηγή. Όσο η ανακύκλωση βασίζεται στο αποτυχημένο -και ιδιωτικοποιημένο- μοντέλο του μπλε κάδου, τόσο θα συνεχίζεται η σπατάλη δημόσιων πόρων, ενέργειας και νερού. Οι προτάσεις για «υπόγειους κάδους» απλά επιδιώκουν να θάψουν -κυριολεκτικά- το πρόβλημα. Μόνη λύση ένα νέο μοντέλο ανακύκλωσης και αποκομιδής βασισμένο στη συμμετοχή και τη διαλογή στην πηγή.
- Μείωση απορριμμάτων. Το σημαντικότερο ωστόσο όσον αφορά τα απορρίμματα δεν είναι η διαχείριση ή ακόμα και η ανακύκλωσή τους, είναι η μείωση. Ο Δήμος πρέπει να πάρει μέτρα για τον περιορισμό των συσκευασιών μιας χρήσης, οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον από την βιομηχανία εστίασης και τον τουρισμό.
- Δημόσιες βρύσες. Ένα τέτοιο μέτρο, με επιπλέον κοινωνική αλλά και πολιτιστική σημασία, είναι η λειτουργία δημόσιων βρυσών σε όλα τα πάρκα και τους ελεύθερους χώρους, ξεκινώντας από τις ιστορικές οθωμανικές κρήνες της πόλης.
Να λοιπόν από πού μπορούμε να ξεκινήσουμε στον αγώνα μας για κλιματική και κοινωνική δικαιοσύνη: κάθε προτεινόμενο μέτρο απαντά ταυτόχρονα στις αιτίες και τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Ξέρουμε ότι είναι μέτρα δύσκολα, που τα βάζουν με ισχυρά συμφέροντα και προκαλούν αντιπαραθέσεις. Γι’ αυτό άλλωστε και δεν θα τα δούμε μάλλον στο πρόγραμμα καμιάς άλλης δημοτικής παράταξης, ανάμεσα στα γενικόλογα ευχολόγια για μια Θεσσαλονίκη πράσινη, καθαρή, ανθεκτική κ.ο.κ.
Αυτός είναι, όμως, ο δικός μας ρόλος, αυτές είναι οι δικές μας θέσεις μάχης στον αγώνα της γενιάς μας ενάντια στην κλιματική κρίση. Καθετί λιγότερο θα είναι μια υποχώρηση, μια εκ των προτέρων ήττα. Και σε αυτόν τον αγώνα ζωής, ακόμα κι επιβίωσης για κάποιους και κάποιες από εμάς, δεν έχουμε το περιθώριο να ηττηθούμε.
