2021: όλα όσα περιμένουμε για την επέτειο των 200 χρόνων από την Επανάσταση

Το τρέχον έτος με τη σημαδιακή ημερομηνία 2021 δεν είναι μόνο η αιτία για μια χρονιά ελπίδας με την έλευση των εμβολίων και την αρχή του τέλους της πανδημίας αλλά και η χρονιά των 200 χρόνων από την ελληνική Επανάσταση. Παρ’ολες τις απαγορεύσεις, που έχει επιβάλει ο κορονοιός και δυσχεραίνουν το έργο των επιτροπών που έχουν αναλάβει να φέρουν εις πέρας το έργο του συντονισμού των πολλαπλών εκδηλώσεων, οι εκπρόσωποί τους παραμένουν αισιόδοξοι ότι η σημαδιακή ημερομηνία της 25ης Μαρτίου θα εορταστεί με τον δέοντα τρόπο: όλοι περιμένουν όχι μόνο τα δυναμικά εγκαίνια της Εθνικής Πινακοθήκης που θα εγκαινιαστούν ανήμερα του εορτασμού των 200 χρόνων από τον πρωθυπουργό αλλά και τις επίσημες εκδηλώσεις που, σύμφωνα με πληροφορίες, θα έχουν μεγάλο συμβολισμό. Για το λόγο αυτό η Πρόεδρος συντονίστρια της επιστροπής “Ελλάδα 2021” Γιάννα Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη έχει αναλάβει ήδη πρωτοβουλίες ώστε να λάβουν χώρα οι εκδηλώσεις που αρμόζουν στη μέρα αυτή παρουσία των ηγετών των ξένων κρατών. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι έχουν ήδη αποσταλεί προσκλήσεις από το πρωθυπουργικό γραφείο με τη στενή συνεργασία της Προέδρου της Επιτροπής η οποία έχει αναλάβει τον συντονισμό στον πρόεδρο της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν, στον Πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν και στον διάδοχο του θρόνου της Μεγάλης Βρετανίας πρίγκιπα Κάρολο– άλλωστε η βασίλισσα Ελισάβετ έχει ήδη εξαγγείλει τη διαδοχή.

Όλα, επομένως, αναμένεται να έχουν τη δέουσα μεγαλοπρέπεια, ακόμα και αν οι συνθήκες δεν επιτρέψουν την παρουσία κόσμου. Υπάρχουν επίσης σκέψεις η αφετηρία των εορτασμών να είναι το Ναυαρίνο αφού η Ναυμαχία που έγινε στο διάσημο θαλάσσιο κόλπο της Πύλου θεωρείται καταλυτική για την ελληνική νίκη-και ήταν ορόσημο για την ίδια την Επανάσταση. Ειδικά φέτος που η χώρα μας, όπως και όλες οι σύμμαχες τότε ευρωπαικές χώρες διανύουν μια από τις πιο δύσκολες περιόδους στη σύγχρονη ιστορία, η συμβολική διάσταση τέτοιων εκδηλώσεων είναι ακόμα πιο επιτακτική. Όχι τυχαία η ίδια η Πρόεδρος κ. Αγγελοπούλου φροντίζει να τονίζει αυτή τη συμβολική διάσταση στο οδοιπορικό της, παρά τις δυσκολίες, σε διάφορα σημεία της Ελλάδας τα οποία συνδέθηκαν με διαφορετικές ιστορικές στιγμές και εκφάνσεις της Επανάστασης-από το Ναύπλιο που ήταν η αφετηρία μέχρι την Κάσο, τη Μάνη, τα Ψαρά ή το Μεσολόγγι. Όπως είχε τονίσει η ίδια η κ. Αγγελοπούλου στην εναρκτήριο ομιλία των εκδηλώσεων αυτών η Επανάσταση του 1821 δεν συνιστά μόνο καταστατικό στοιχείο της Ελληνικής Ιστορίας αλλά και ψηφίδα της παγκόσμιας Ιστορίας και ως εκ τούτου η νέα χρονιά που σημαίνει την επέτειο της δεν μπορεί παρά να είναι η χρονιά του μέλλοντος. Η ομιλία της μάλιστα έκλεισε με τη σημείωση πως «Την πορεία τη διαμορφώνουμε, με σκληρή δουλειά, ενσωματώνοντας τις αλλαγές στις συνθήκες που προκύπτουν διαρκώς. Άλλωστε, κάτι αντίστοιχο δεν έχει επιχειρηθεί ξανά στην πατρίδα μας».

Εκθέσεις και πολλαπλές εκδηλώσεις-τα Εγκαίνια της Εθνικής μας Πινακοθήκης

Λίγες μόλις μέρες πριν η Πρόεδρος της Επιτροπής ανακοίνωσε μεγάλη έκθεση που θα εγκαινιαστεί το Μάρτιο του 2021 στο Μουσείο Μπενάκη και αποτελεί κορυφαία σύμπραξη του Μουσείου Μπενάκη, της Τράπεζας της Ελλάδος, της Εθνικής Τράπεζας και της Alpha Bank. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά η Πρόεδρος της Διοικητικής Επιτροπής του Μουσείου Μπενάκη Ειρήνη Γερουλάνου αφού ευχαρίστησε την κ. Αγγελοπούλου η έκθεση “αποτελεί κορυφαίο γεγονός για το μουσείο” και ίσως είναι η μεγαλύτερη που έχει λάβει χώρα τα τελευταία χρόνια αφού θα εκτείνεται σε όλους τους ορόφους του κτηρίου του Μουσείου Μπενάκη / Πειραιώς 138, θα διαρκέσει οκτώ μήνες και θα περιλαμβάνει 1200 αντικείμενα. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά η κ. Γερουλάνου: «Η Ελληνική Επανάσταση παρουσιάζεται, στο ευρύτερο ιστορικό της πλαίσιο, ξεκινώντας από το 1770 και φτάνοντας έως τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Γεωργίου Α’. Αξιοποιούμε για τις ανάγκες της έκθεσης τις συλλογές και τα αρχεία τόσο του Μουσείου όσο και των τριών τραπεζών». Από την πλευρά της η Πρόεδρος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021», Γιάννα Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη, τόνισε ότι το Μουσείο Μπενάκη αποτελεί σημείο αναφοράς για τον σύγχρονο πολιτισμό της Ελλάδας: «Η συνεργασία μας με Ιδρύματα υψηλού κύρους, όπως είναι το Μουσείο Μπενάκη, υπήρξε ένας από τους βασικούς στόχους της Επιτροπής «Ελλάδα 2021».

Εκτός από την εμβληματική έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη, το γεγονός της σημαδιακής αυτής χρονιάς είναι αναμφίβολα τα εγκαίνια της Εθνικής μας Πινακοθήκης ανήμερα μάλιστα των εορτασμών σε έναν πλήρως ανακαινισμένο χώρο με νέες πτέρυγες, ένα εντυπωσιακό, από κάθε άποψη κτήριο, που συνάδει απόλυτα με τη δύναμη των έργων που φιλοξενεί. Οι εμπλουτισμένες συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης θα είναι στη διάθεση του κοινού σε έναν χώρο που πλέον φτάνει τα 21 χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα στα οποία εκτός από τις αίθουσες των εκθέσεων περιλαμβάνονται ειδικό αμφιθέατρο, χώρος εκπαιδευτικών προγραμμάτων και φυσικά η εντυπωσιακή αίθουσα υποδοχής στην οποία θα δεσπόζει η εμβληματική “Λαική αγορά” του Παναγιώτη Τέτση-ένα έργο μνημειώδων διαστάσεων που θα υποδέχεται τον κόσμο. Φυσικά ο άνθρωπος-κλειδί στη νέα σελίδα στο μέλλον που γυρίζει η Εθνική Πινακοθήκη θα είναι η κατεξοχήν διευθύντρια της από το 1992 η Μαρίνα-Λαμπράκη Πλάκα. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα εγκαίνια που θα λάβουν χώρα παρουσία του πρωθυπουργού θα συνοδευτούν από μια σειρά από εκδηλώσεις για το 1821 ενώ για τον ερχόμενο Οκτώβριο-οπότε αναμένεται και να έχουν βελτιωθεί οι συνθήκες λόγω της πανδημίας, έχει προγραμματιστεί στην Πινακοθήκη μεγάλης σπουδαιότητας έκθεση με θέμα “Η Τέχνη του πορτρέτου στις συλλογές του Λούβρου” όπου θα περιλαμβάνονται περισσότερα από 200 έργα, πολλά από τα οποία εμπνέονται από την ελληνική επανάσταση. Πρόκειται, ενδεχομένως, για το πλέον σημαντικό εικαστικό γεγονός της ερχόμενης χρονιάς.

Οι εκδηλώσεις του “Πρωτοβουλία 1821-2021”

Ανάλογης βαρύτητας είναι και οι δράσεις της “Πρωτοβουλίας 1821-2021” με εκθέσεις, διαλέξεις, ψηφιακές δράσεις και μια σειρά από συνέδρια σε Ελλάδα και εξωτερικό εφόσον βέβαια οι συνθήκες της πανδημίας το επιτρέψουν-σε διαφορετική περίπτωση θα διεξαχθούν ψηφιακά. Επετειακή έκθεση θα διοργανωθεί από το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο ενω ιδιαίτερης σπουδαιότητας είναι τα τρία έργα –τρία πορτρέτα και μια ζωφόρος 47 μέτρων–, που ετοιμάζει ο Χρήστος Μποκόρος ειδικά για την επέτειο. Παρούσα και η Εθνική Λυρική Σκηνή με την όπερα «Ανδρονίκη» του Αλέξανδρου Γκρεκ σε μουσική διεύθυνση Νίκου Αθηναίου αλλά και το διάσημο «Φιντέλιο» του Μπετόβεν από την Εθνική Λυρική Σκηνή. Μια πρωτότυπη πρόταση καταθέτει το Ίδρυμα Ωνάση καλώντας μας να ξαναδούμε διαφορετικά το μέλλον αφού η ελληνική επανάσταση είναι διαρκώς παρούσα με δράσεις όπως το «Past Forward. Η επανάσταση έρχεται από το μέλλον», συμπόσια και επιστημονικές συζητήσεις ενώ αφιέρωμα στην Ελληνική Επανάσταση θα έχει και το Delphi Economic Forum του 2021. Αναλυτικά τα 14 ιδρύματα της “Πρωτοβουλίας 1821-2021” της οποίας προίσταται ο Ιωάννης Μάνος είναι: Εθνική Τράπεζα, Iδρυμα Ευγενίδου, Iδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β & Μ Θεοχαράκη, Iδρυμα Καπετάν Βασίλη & Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου, Κοινωφελές Iδρυμα Κοινωνικού & Πολιτιστικού Eργου (ΚΙΚΠΕ), Iδρυμα Λαμπράκη, Κοινωφελές Iδρυμα Α.Κ. Λασκαρίδη, Iδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, Κοινωφελές Iδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση, Iδρυμα Α. Γ. Λεβέντη, Iδρυμα Μποδοσάκη, Iδρυμα Παιδείας και Ευρωπαϊκού Πολιτισμού, Κοινωφελές Iδρυμα Μιχαήλ Ν. Στασινόπουλος ΒΙΟΧΑΛΚΟ, Iδρυμα Ωνάση.

Οι εκδόσεις για το 1821

Εννοείται ότι από τον αφιερωματικό κύκλο που αφορμάται από την Ελληνική Επανάσταση δεν θα μπορούσε να απουσιάζει ο εκδοτικός χώρος με μια σειρά βιβλίων που έχει ως θέμα το 1821. Εξαιρετική είναι η νέα σειρά του Μεταίχμιου με τίτλο «Διακόσια χρόνια από την Επανάσταση: Οι πρωταγωνιστές-τα καθοριστικά ζητήματα», με υπεύθυνο τον καθηγητή Ιάκωβο Δ. Μιχαηλίδη και συνεργάτες ιστορικούς όπως ο Θάνος Βερέμης, ο Αθανάσιος Συροπλάκης, ο Στέφανος Καβαλλιεράκης κ.ά. Ήδη από αυτή τη σειρά ξεχωρίζουν το βιβλίο των Θάνου Μ. Βερέμη, Γιάννη Σ. Κολιόπουου και Ιάκωβου Μιχαηλίδη με τον τίτλο “1821” , το “Ιωάννης Καποδίστριας”-ο αμνός της Παλιγγενεσίας των Ελλήνων των Θάνου Μ. Βερέμη και Ιάκωβου Μιχαηλίδη ενώ ετοιμάζεται το “Σαν Σήμερα στην Επανάσταση” του 1821 από τους Γιάννη Γρυντάκη, Γιώργο Δάλκο, Άγγελο Χόρτη και Έκτορα Χόρτη. Επίσης από Μεταίχμιο ξεχωρίζουν δυο βιβλία για δυο εμβληματικές μορφές της Επανάστασης όπως τον ηγέτη της Μάνης Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη που έγραψε ο Αθανάσιος Συροπλάκης και τον στρατιωτικό ηγέτη της Ελληνικής Επανάστασης Θεόδωρο Κολοκοτρώνη από τον Ιάκωβο Ι. Μιχαηλίδη. Άγνωστα στοιχεία για τους πρωταγωνιστές-τα γεγονότα και τις συγκυρίες που προηγήθηκαν και έθρεψαν την ελληνική επανάσταση φέρνει στο φως το βιβλίο του Στέφανου Καβαλλιεράκη με τον τίτλο “1814-1821: Η Προετοιμασία μιας Επανάστασης” επίσης από Μεταίχμιο. Σημαντική συμβολή στην έρευνα αυτής της περιόδου προσφέρει και το βιβλίο του Γιώργου Μαργαρίτη, ενός ιστορικού που θυμόμαστε από το μνημειώδες δίτομο έργο του για τον ελληνικό εμφύλιο-με τον τίτλο “Ενάντια σε Φρούρια και Τείχη” από τις εκδόσεις Διόπτρα. Από τον Μίνωα κυκλοφορεί ήδη ο Καποδίστριας του Κρίστοφερ Γούντχαουζ σε μετάφραση Σταυρούλας Σπυροπούλου ενώ αφιερωμένο στους πρώτους επάρχους της Άνδρου, τους Τρεις Φιλικούς Γεώργιο Κλήρη, Κωνσταντίνο Ράδο και Ήβο Ρήγα είναι το βιβλίο του Δημήτρη Δημητρόπουλου από Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.

Γραμματόσημο και νόμισμα

Μεγάλης συμβολικής σημασίας είναι και η έκδοση γραμματοσήμων και φιλοτελικών προϊόντων που θα κυκλοφορήσουν τα Ελληνικά Ταχυδρομεία (ΕΛΤΑ) σε συνεργασία με την Επιτροπή «Ελλάδα 2021». Η πρώτη Αναμνηστική Σειρά που θα εκδοθεί η οποία θα αποτελείται από δύο γραμματόσημα με το σήμα του εορτασμού και θα κυκλοφορήσει αυτον τον μήνα. Και φυσικά από αυτή τη συλλεκτική σειρά δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν τα νομίσματα-και ήδη κλέβει τις εντυπώσεις το συλλεκτικό μετάλλιο που κυκλοφορεί η Επιτροπή “Ελλάδα 2021” σε συνεργασία με την Εθνική Τράπεζα. Το συλλεκτικό μετάλλιο «Προπομπός» απεικονίζει το έργο του λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου Χατζημιχαήλ «Αναγεννηθείσα Ελλάδα» και κατασκευάστηκε για πρώτη φορά με ειδική τεχνική που αναδεικνύει τις λεπτομέρειες του έργου και με τη χαρακτική δεινότητα των καλλιτεχνών του Ελληνικού Νομισματοκοπείου (ΙΕΤΑ). Όπως δήλωσε σχετικά και με τον δικό του χαρακτηριστικό τρόπο για τον «Προπομπό» του Νομισματικού Προγράμματος ο συνθέτης Διονύσης Σαββόπουλος-ο οποίος είναι και μέλος της Επιτροπής, η οποία εγκαινίασε τις εκδηλώσεις υπό τους ήχους δικού του τραγουδιού: «Βλέπω αυτή την ονειρεμένη ζωγραφιά του Θεόφιλου. Ο Ρήγας με τον Αδαμάντιο Κοραή σηκώνουν την Ελλάδα! Το έβγαλε η Επιτροπή του 2021 και το διαθέτει η Εθνική Τράπεζα. Όμορφο δωράκι! Εμένα μου το κάνανε τις προάλλες που γιόρταζα. Δεν έχει παρά λίγα ευρώ, μεταφέρει όμως με σεμνότητα κάτι πολύ περισσότερο. Είναι σαν να σου λέει: Μες στην παραξενιά αυτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, νιώθεις να έρχονται σιγά σιγά και τα διακοσιοστά γενέθλια του νεοελληνικού μας κράτους. Δεν αξίζει να τα τιμήσουμε; Να ευχηθούμε κάτι; Αυτό το τσίλικο αναμνηστικό μετάλλιο, που έβγαλε η Επιτροπή «Ελλάδα 2021» είναι ο προπομπός μιας γιορτής, που έρχεται για να ζεστάνει τις καρδιές μας, να βαθύνει την σκέψη μας και μέσα σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες να ζωντανέψει πάλι την λαχτάρα της συνέχειας. Χρόνια πολλά σε όλους, με υγεία και χαρά και καλή δύναμη”.