Συνέντευξη Υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας κ. Βασίλη Κικίλια στην εφημερίδα «Το Βήμα της Κυριακής»

Κύριε υπουργέ, το φαινόμενο των δασικών πυρκαγιών έχει πλέον ένα έντονο στοιχείο προβλεψιμότητας. Είμαστε βέβαιοι ότι θα συμβεί, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι έως και για την έκταση του. Τελικά είμαστε κατάλληλα προετοιμασμένοι;

      Πάντα η προετοιμασία και για την πρόληψη και για την επιχειρησιακή επάρκεια του κρατικού μηχανισμού, μπορεί και πρέπει να γίνεται ακόμη καλύτερη χρόνο με τον χρόνο. Αλίμονο αν σταματήσει η προσπάθεια αναβάθμισης του επιπέδου της πολιτικής προστασίας.

Πριν κάποια χρόνια πράγματι υπήρχε το στοιχείο της προβλεψιμότητας ως προς τις δασικές πυρκαγιές, δηλαδή την πιθανή έκταση και την ένταση αν δεν οριοθετούνταν η φωτιά τις πρώτες κρίσιμες ώρες. Η κλιματική κρίση όμως- η οποία πια αποδεικνύεται βιωματικά, τη ζούμε, τη συζητάμε στην καθημερινότητα μας- έχει μεταβάλλει δραματικά και τα μοντέλα εξέλιξης μιας πυρκαγιάς υπό δύσκολες ή ακραίες συνθήκες. Πολλές μελέτες προέβλεπαν χρονικά τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης το 2030. Κύριε Κωβαίε, το 2030, ήρθε αρκετά νωρίτερα.

Ένα απλό παράδειγμα μιας mega πυρκαγιάς είναι αυτό που συνέβη στη Ρόδο όπου όλο το βράδυ τα συνεργεία δούλευαν πυρετωδώς να διανοίξουν και να καθαρίσουν την 200 μέτρων πλάτους κοίτη ξεροπόταμου  για να λειτουργήσει ως αντιπυρική ζώνη και το επόμενο πρωί όταν η φωτιά έφτασε εκεί τα 200 μέτρα κενού δεν στάθηκαν ικανά να την αναχαιτίσουν! Οι φλόγες εκτινάχθηκαν από το ένα σημείο στο άλλο διανύοντας πάνω από 500 μέτρα απόσταση στον αέρα. 

Άρα βλέπουμε να ανατρέπονται σχεδιασμοί και παράμετροι που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν ασφαλείς και σαν πρόληψη και επιχειρησιακά. Ήδη καταγράφονται νέα πρωτόγνωρα δεδομένα διεθνώς από mega πυρκαγιές, το είδαμε στον Καναδά και την Καλιφόρνια όπου τα πυροσβεστικά εναέρια μέσα δε μπορούσαν να περιορίσουν την ένταση της φωτιάς λόγω ασύλληπτων θερμοκρασιών καθώς το νερό εξαερώνεται και γίνεται ατμός πριν πέσει στο έδαφος.

Μήπως απαιτούνται περισσότερα μέσα, περισσότερο ανθρώπινο δυναμικό και άλλη διάρθρωση δομών; Μήπως για παράδειγμα ο στόλος των πυροσβεστικών αεροσκαφών και ελικοπτέρων θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με προτεραιότητα ανάλογη του στόλου των μαχητικών της ΠΑ, ώστε να μην υπάρχουν διλήμματα για το ποια και πόσα μέσα θα διατεθούν κατά προτεραιότητα σε μία περιοχή κρίσης, εις βάρος κάποιας άλλης;

Το Πυροσβεστικό Σώμα  έχει 16.580 ένστολους εκ των οποίων οι 14.040 υπηρετούν στις δυνάμεις πυρόσβεσης, ενώ οι εθελοντές φέτος είναι 4.185 άτομα.  Ο αριθμός είναι επαρκής, πολύ υψηλός σε σύγκριση με τα Ευρωπαϊκά δεδομένα, με μόνο σημείο προβληματισμού που το εξετάζουμε, τον ΜΟ ηλικίας των πυροσβεστών μας  που είναι στα 48 -49 χρόνια.

Πρώτη μας προτεραιότητα λοιπόν είναι η πρόσληψη 500 και πλέον, νέων πυροσβεστών που θα ενισχύσουν τις δυνάμεις μας στις δασικές πυρκαγιές.

Τώρα τα 89 εναέρια μέσα όλων των τύπων που επιχειρούν αυτό το καλοκαίρι , είναι περισσότερα από κάθε άλλη χρονιά ακριβώς διότι προσπαθήσαμε να ενισχύσουμε και άλλο τον στόλο μας. Τα δικά μας πτητικά μέσα είναι 40 αεροπλάνα και ελικόπτερα και νοικιάσαμε άλλα 49.  Να πω για άλλη μια φορά ότι τα Canadair σταμάτησαν να παράγονται το 2015 και είμαστε σε αναμονή να επανεκκινήσει η γραμμή παραγωγής των νέων DHC- 515.

Έχουμε παραγγείλει 8 νέα αεροσκάφη τα οποία όμως θα παραδοθούν σε 3  χρόνια. Δυστυχώς πέραν της ενοικίασης παλιότερων αεροσκαφών δεν υπάρχει καμία άλλη δυνατότητα. Και στα πυροσβεστικά ελικόπτερα τα οποία μπορούν να επιχειρούν πιο στοχευμένα  ακόμη και σε κατοικημένες περιοχές, υπάρχει έλλειψη διεθνώς αλλά και εκεί εξετάζουμε τις βέλτιστες λύσεις για την ενίσχυση του στόλου μας.

Εκεί που θα ήθελα να σταθώ είναι στην ολική αναβάθμιση του μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας που εξελίσσεται  μέσω του  προγράμματος ΑΙΓΙΣ .  Οι τεχνολογικές δυνατότητες του Εθνικού Συντονιστικού Κέντρου Διαχείρισης Κρίσεων μέσω των συστημάτων παρακολούθησης προειδοποίησης και επικοινωνίας σε συνεχή βάση και πραγματικό χρόνο, με βάσεις δεδομένων και εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό  , θα μας βοηθήσουν σημαντικά στην διαχείριση κρίσεων με πολύ καλύτερα αποτελέσματα.

Προσφάτως ο Πρωθυπουργός μίλησε για ένα νέο σχέδιο δασικής πολιτικής και μία νέα πολιτική στο πεδίο της πρόληψης. Ποια είναι τα βασικά στοιχεία αυτού του σχεδίου;

Όπως είπε και ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης όσο σημαντική κι αν είναι η καταστολή μιας πυρκαγιάς, εξίσου -αν όχι περισσότερο σημαντική- είναι και η πολιτική της πρόληψης. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μία σημαντική δουλειά με μια τολμηρή μεταρρύθμιση, τη μεταφορά της αρμοδιότητας των Δασικών Υπηρεσιών στο Υπουργείο Περιβάλλοντος από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις.

Με αυτόν τον τρόπο θα υπάρχει καλύτερη εποπτεία της δασικής πολιτικής που θα είναι σφαιρική και τολμηρή στη διαχείριση των δασών μας. Η αρμοδιότητα ανήκει στο Υπουργείο Περιβάλλοντος που θα καταθέσει και τις σχετικές προτάσεις.

Θεωρώ πως πρέπει να προχωρήσουμε προς την αυστηροποίηση των ποινών όσων προκαλούν πυρκαγιές, είτε από πρόθεση είτε από αμέλεια.

Κάθε χρόνο διαπιστώνεται δυστυχώς, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο και σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, το πρόβλημα της συνεργασίας και του πλέγματος ευθυνών μεταξύ κεντρικής κυβέρνησης και αυτοδιοίκησης; Τι πρέπει να αλλάξει σε αυτό το πεδίο;

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι αρμοδιότητα του Υπουργείου Εσωτερικών.  Όσον αφορά στο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας το πλαίσιο συνεργασίας με την Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι σαφές δηλαδή, υπάρχουν αρμοδιότητες  αλλά και υποχρεώσεις συνδρομής των Περιφερειών και των Δήμων που περιγράφονται αναλυτικά. Μηχανήματα κάθε είδους, υδροφόρες, ενέργειες πρόληψης κλπ. Τώρα στο επιχειρησιακό πεδίο , την ώρα δηλαδή της όποιας κρίσης, θα μπορούσε να γίνει μια επανεκτίμηση του υφισταμένου πλαισίου σε κάποια σημεία που επιδέχονται βελτίωσης. Στόχος είναι οι Περιφέρειες, οι Δήμοι ή οι σύνδεσμοι Δήμων να έχουν όλα τα απαραίτητα εργαλεία για την αποτελεσματικότερη Πολιτική Προστασία. Και βέβαια να πράττουν τα δέοντα όσον αφορά τις συμβατικές τους υποχρεώσεις για τους καθαρισμούς οικοπέδων.

Εάν έπρεπε κωδικοποιημένα να καταθέσετε τις τρεις πρώτες προτεραιότητες σας για το επόμενο διάστημα ποιες θα ήταν αυτές;

Οι κινήσεις που θα γίνουν είναι ενισχυτικές. 3 προτεραιότητες λοιπόν.

Πρώτον, ο επανασχεδιασμός της πρόληψης και της αντιμετώπισης κυρίως μέσα από την ενίσχυση των αντιπυρικών ζωνών σε δασικές περιοχές.

Δεύτερον, η εμπλοκή των δύο βαθμών της τοπικής αυτοδιοίκησης μέσα από ένα σύγχρονο οργανωμένο μοντέλο πρόληψης και απόκρισης.

Τρίτον η αναβάθμιση και η οργάνωση της συμμετοχής των εθελοντών και των εθελοντικών οργανώσεων στην πρόληψη και την αντιμετώπιση.