Ευχαριστώ πολύ τους διοργανωτές του Economist για την ευγενική πρόσκληση να συμμετάσχω στις εργασίες του πολυήμερου αυτού συνεδρίου.
Ευχαριστώ και εσάς για την παρουσία σας.
Ο τομέας της υγείας, όπως ξέρετε, είναι στο επίκεντρο της συζήτησης παγκοσμίως για διάφορους λόγους. Ο πρώτος και βασικός λόγος είναι ότι υπήρξε μια συγκλονιστική εξέλιξη τα τελευταία χρόνια που ήταν η πανδημία του Covid -19.
Μια περιπέτεια την οποία διήλθε η ανθρωπότητα. Κατόρθωσε και τη διήλθε με επιτυχία. Κατόρθωσε και πολύ γρήγορα ανακάλυψε τα κατάλληλα εμβόλια, τα κατάλληλα θεραπευτικά προϊόντα έτσι ώστε μπορέσαμε και εξήλθαμε νικητές. Οι κοινωνίες στάθηκαν όρθιες και με την πανδημία παρούσα, γιατί είναι παρούσα και ορισμένες φορές είναι σε έξαρση, όπως είναι αυτήν την εποχή. Παρόλα αυτά τα αποτελέσματα της, οι συνέπειες της δεν είναι τόσο επώδυνες και θανατηφόρες, όπως ήταν στα πρώτα της στάδια και ευτυχώς μπορούμε μέσα από τη χρήση ήδη φαρμακευτικών προϊόντων, τα οποία, στο μεταξύ, ανακαλύφθηκαν, να μπορούμε να τη διαχειριστούμε χωρίς επιβάρυνση στα συστήματα υγείας.
Ο άλλος λόγος για τον οποίον η υγεία βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής, παγκοσμίως, είναι ότι οι τεχνολογίες, η τεχνολογική ανάπτυξη, η εξέλιξη, αφορά κυρίως τον χώρο της υγείας.
Είναι θαύμα το γεγονός ότι πάρα πολλές εφαρμογές της τεχνολογίας βρίσκουν κάθε μέρα εφαρμογή στην ιατρική, στις νοσηλείες, στα νέα φάρμακα, οι νέες θεραπείες, οι διαγωνιστικές εξετάσεις, οι απεικονιστικές εξετάσεις. Όλα αυτά τα οποία πραγματικά δημιουργούν μια νέα πραγματικότητα, μια νέα εποχή στον τομέα της ιατρικής επιστήμης και της νοσηλείας.
Και αν προσθέσουμε σε αυτά και το Artificial Intelligence, το οποίο αρχίζει και μπαίνει μαζικά στον χώρο της υγείας και θα έλεγα ότι ακριβώς έχει ως κύριο χώρο εφαρμογής τον χώρο της υγείας.
Αντιλαμβάνεστε ότι μιλάμε για μια επανάσταση, η οποία συντελείται αυτή τη στιγμή στον χώρο της υγείας, όπως είπα στο επίπεδο των νοσηλειών, της αντιμετώπισης μεγάλων πανδημιών και ταυτόχρονα η τεχνολογία η οποία εισέρχεται με μεγάλη ταχύτητα, πολύ μαζικά και άρα δημιουργεί και επιχειρηματικότητα.
Τα συστήματα υγείας σε όλο τον κόσμο, κυρίως στον δυτικό κόσμο, αντιμετωπίζουν ακριβώς τα ίδια προβλήματα, αφού στάθηκαν όρθια στη διαχείριση του Covid – 19.
Αντιμετωπίζουμε πολλά και σοβαρά προβλήματα έλλειψης προσωπικού, σκεφθείτε ότι λείπουν στην Ευρώπη 1 εκατ. επαγγελματίες υγείας, από γιατρούς και νοσηλευτές, μέχρι το λοιπό προσωπικό.
Είναι ένα ζήτημα το οποίο ταλαιπωρεί όλη την Ευρώπη και προσπαθούμε να βρούμε τρόπους να καλύψουμε αυτές τις ανάγκες, αλλά αν αυτό το συνδέσουμε και με τη γήρανση του πληθυσμού αντιλαμβάνεστε ότι η πίεση που ασκείται αυτή τη στιγμή στα συστήματα υγείας είναι ακόμα μεγαλύτερη, πρωτοφανής θα έλεγα, σε συνδυασμό με την έλλειψη προσωπικού και καλούμαστε να πάρουμε αποφάσεις.
Κι εδώ έχουμε τα προβλήματα, όπως ανέφερα, αλλά από την άλλη πλευρά έχουμε και μεγάλες προκλήσεις. Στην Ελλάδα, το σύστημα υγείας έχει ακριβώς τα ίδια προβλήματα, περνάει δηλαδή μία δοκιμασία λόγω έλλειψης προσωπικού.
Αν σας πω ότι οι προσλήψεις που γίνονται κάθε χρόνο είναι πρωτοφανείς σε αριθμό σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, για παράδειγμα το 2023 ξεπερνούν τις 5,5 με 6 χιλιάδες και το 2024 ήδη έχουν προγραμματιστεί 6,5 χιλιάδες.
Είναι αριθμοί που δεν υπήρχαν τα προηγούμενα χρόνια, παρόλα αυτά είναι διαρκής η προσπάθεια και πολλές φορές άγονη προσπάθεια να καλύψουμε τις ανάγκες που έχουν τα νοσοκομεία της χώρας και γενικότερα τα νοσηλευτικά ιδρύματα.
Τι χρειάζεται να κάνουμε; Χρειάζεται αυτόν τον γίγαντα που λέγεται εθνικό σύστημα υγείας, ο οποίος διαχειρίστηκε τον covid, ο οποίος νοσηλεύει κάθε χρόνο εκατομμύρια συμπολίτες μας, το δημόσιο σύστημα υγείας νοσηλεύει και θεραπεύει εκατομμύρια πολίτες με δύσκολες ασθένειες και επεμβάσεις, να δούμε λοιπόν με ποιον τρόπο θα ξανα εκκινήσουμε το σύστημα, θα το κάνουμε πιο ευέλικτο, θα το κάνουμε πιο ελκυστικό, για να μπορέσει έτσι να προσαρμοστεί στις ανάγκες μιας χώρας, η οποία έχει μεγάλο όριο ηλικίας, έχει γηρασμένο πληθυσμό, έχουμε χρόνια νοσήματα και ταυτόχρονα από την άλλη πλευρά διαθέτουμε εξαιρετικό επιστημονικό δυναμικό, μεγάλο μέρος του οποίου έχει φύγει στο εξωτερικό.
Τι θα κάνουμε; Προχωράμε σε έναν νέο τρόπο οργάνωσης των νοσοκομείων, με προϋπολογισμούς, οι οποίοι θα είναι ορισμένοι και θα είναι αντικείμενο διαχείρισης με τρόπο ορθολογικό και υπεύθυνο, σύμφωνα με τα πρότυπα της διαχείρισης των προϋπολογισμών που υπάρχουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση: Παντού διαγωνισμοί, παντού διαγωνισμοί και ανταγωνισμός.
Θέλω να σας μεταφέρω μία εμπειρία μου. Από πολύ νεαρός όταν ασκούσα τα καθήκοντα του Υφυπουργού Ανάπτυξης και σχετιζόμουν τότε με τον τομέα της υγείας στα φάρμακα και στις προμήθειες, είχα εξάγει ένα κρίσιμο συμπέρασμα. Ότι το κράτος, το δημόσιο, όταν επιβάλλει τους κανόνες του υγιούς ανταγωνισμού, τότε όλα τα πράγματα δουλεύουν πολύ σωστά και στην αγορά και στην υγεία και στους τομείς γενικότερα που αναφέρεται ο ανταγωνισμός. Όπου δεν τηρούνται κανόνες, τότε νοθεύεται και ο ανταγωνισμός.
Λοιπόν, είναι ευκαιρία να βάλουμε τον ανταγωνισμό να λειτουργήσει στις αγορές αυτές που σχετίζονται με την υγεία, μέσα από τους προϋπολογισμούς και τις διαδικασίες προμήθειας των νοσοκομείων.
Επίσης, την καθολική εφαρμογή, σταδιακά ήδη ξεκίνησε και έως το Μάρτιο, των DRGs, έτσι ώστε να υπάρχουν δεδομένα σε ότι αφορά στα νοσήλια, τις δαπάνες, τα κόστη, την ψηφιοποίηση και την ομαδοποίηση και διαγωνισμούς συνολικά μέσα από την εταιρεία ΕΚΑΠΥ της προμήθειας των υλικών και της λειτουργίας, όπως είπα, του ανταγωνισμού.
Κίνητρα για ορθολογική διαχείριση και έσοδα στα νοσοκομεία από την προσέλκυση περιστατικών που σχετίζονται με τη δυνατότητα των νοσοκομείων να διαχειρίζονται δύσκολα περιστατικά.
Και επίσης, επενδύσεις καινούργιες στα νοσοκομεία, τρία νέα νοσοκομεία χτίζονται αυτή τη στιγμή, ξεκίνησε να κατασκευάζει το ίδρυμα Νιάρχος στην Κομοτηνή, το Παιδιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, το οποίο στην ουσία είναι ένα νοσοκομείο βάσης για τη Βόρεια Ελλάδα και το Νοσοκομείο της Σπάρτης.
Και τρέχουμε πολύ γρήγορα να κατασκευάσουμε το Ογκολογικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, που θα εξυπηρετεί συνολικά τη βόρεια Ελλάδα και θα ασχολείται αποκλειστικά με ογκολογικά περιστατικά.
Και ταυτόχρονα, τα νοσοκομεία μας έχουν αυτή τη στιγμή κατακλύσει νέες τεχνολογίες. Θα συνεχίσουμε μέσα από τα προγράμματα του RRF και του ΕΣΠΑ να προμηθευόμαστε όλες εκείνες τις αναγκαίες τεχνολογίες, έτσι ώστε και θεραπευτικά, αλλά και από πλευράς χρόνου να μπορούμε να είμαστε αποτελεσματικοί στις θεραπείες. Νέες εγκαταστάσεις για τις θεραπείες του καρκίνου. Το μητρώο για τον καρκίνο που δεν έχει η χώρα αυτή τη στιγμή, ο ψηφιακός φάκελος ασθενούς, μια κατά τη γνώμη μου επανάσταση, η οποία θα συντελεστεί μόλις ετοιμαστεί υποθέτω περίπου σε ενάμιση χρόνο ο νέος χάρτης, ο ψηφιακός χάρτης υγείας.
Η ψηφιοποίηση των αρχείων των νοσοκομείων. Η συνολική ανασύνταξη, αναγέννηση και μια σύγχρονη μορφή οργάνωσης του ΕΟΠΥΥ, ο οποίος είναι ένας τεράστιος γίγαντας 7 δισεκατομμυρίων και πρέπει να λειτουργήσει στο πλαίσιο μιας υγιούς ασφαλιστικής εταιρείας που είναι αυτός που πληρώνει κάθε χρόνο τις δαπάνες, έτσι ώστε όλες οι διαδικασίες του να είναι ψηφιοποιημένες και με ελέγχους, real time ελέγχους από την πλευρά του ΕΟΠΥΥ, για να υπάρξει μια εξορθολογικοποίηση των δαπανών.
Ο ΕΟΦ ο οποίος χρειάζεται μια συγκλονιστική θα έλεγα ανανέωση και ενίσχυση του προσωπικού του. Και τέλος, η φαρμακευτική πολιτική. Μια υπόθεση που συζητάμε πάρα πολλά χρόνια, δεκαετίες τώρα.
Το πρόβλημα, το ζήτημα είναι ότι κάθε χρόνο η δαπάνη αυξάνεται. Νέα καινοτόμα φάρμακα εισέρχονται στην αγορά και πρέπει να σας πω ότι δεν πρόκειται να στερήσουμε καμία, μα καμία, καινοτόμα νέα φαρμακευτική δράση που εισέρχεται στη χώρα.
Απόλυτη πρόσβαση για όλους τους ασθενείς, αλλά ταυτόχρονα πρέπει να υπάρχουν τα κριτήρια της αποτελεσματικότητας και του κόστους.
Θα διαχειριστούμε το θέμα των καινοτόμων φαρμάκων με έναν τρόπο που θα εξυπηρετεί πραγματικά αυτό τον στόχο. Και από την άλλη πλευρά, η πρόθεσή μας είναι να στηρίξουμε περαιτέρω τις επενδύσεις που πραγματοποιεί η ελληνική φαρμακευτική βιομηχανία, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει κάνει πολύ σημαντικά άλματα. Τη στηρίζουμε με επενδύσεις και κίνητρα, τη στηρίζουμε με το επενδυτικό clawback, τη στηρίζουμε με πάρα πολλούς τρόπους.
Και η Ελλάδα πραγματικά είχε την τύχη να διαθέτει μια βιομηχανία εξαιρετικά εύρωστη η οποία κάνει αρκετές εξαγωγές.
Ευχαριστώ πολύ.
Ακολούθησε διάλογος με τον Countries Editor του The Economist – The World Ahead, Αlasdair Ross
Σχετικά με τον ρόλο, τις προτεραιότητες και το μήνυμα προς τη φαρμακευτική βιομηχανία.
Όπως είπα και προηγουμένως, έχουμε ως προτεραιότητα να διαχειριστούμε τα καινοτόμα φάρμακα τα οποία αποτελούν ένα πολύ μεγάλο μέρος της δαπάνης, είναι πολύ μεγάλες οι ετήσιες αυξήσεις, λόγω ακριβώς της εισόδου στη χώρα αυτών των νέων κρίσιμων θεραπειών που έρχονται. Αυτό χρειάζεται από την πλευρά μας μια διαχείριση. Ήδη η κυβέρνηση ήδη έχει δεσμευτεί και έχει νομοθετήσει για το clawback 50 εκατ. για πέρυσι, 150 εκατ. για φέτος και 300 εκατ. για του του χρόνου για τη μείωση του clawback με αναφορά πάντα το RFF. Άρα, αυτό είναι θετικό για τις επιχειρήσεις. Ωστόσο, έχω ανοίξει διάλογο όχι μόνο με πολλούς αλλά θέλω να είναι αποτελεσματικός διάλογος και επίσης οργανώνουμε αυτή τη στιγμή ομάδες, προκειμένου να καταλήξουμε στο να αποφασίσουμε μια εθνική φαρμακευτική πολιτική, η οποία θα σηματοδοτήσει και την άμεση πρόσβαση σε όλες τις θεραπείες και με τη δημιουργία μηχανισμού HTA, δηλαδή αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και του κόστους. Αυτά όλα θα ενταχθούν στον ΕΟΦ και μια επιτροπή διαπραγμάτευσης εντός του πλαισίου του ΕΟΠΥΥ. Και για τα φάρμακα που παράγονται στη χώρα θέλουμε να κάνουμε ένα expansion κι άλλο. Να μεγαλώσουμε όσο μπορούμε την Εθνική Φαρμακευτική Βιομηχανία. Είναι τύχη πραγματικά η παρουσία της στην Ελλάδα.
Σχετικά με το προσδόκιμο ζωής και τις σοβαρές παθήσεις
Νομίζω ότι το σημαντικό είναι να δούμε με ποιον τρόπο θα διαχειριστούμε ακριβώς την επιμήκυνση του ορίου ζωής, την αύξηση του προσδόκιμου. Υπάρχει εδώ αυτό το ζήτημα που θέτετε, το θέτω και ενώπιων σας, υπάρχει το θέμα των χρονίων παθήσεων. Όσο οι άνθρωποι μεγαλώνουν εμφανίζουν πολλές χρόνιες παθήσεις. Για αυτό χρειάζεται να οργανώσουμε μια ολοκληρωμένη στρατηγική στο νοσηλευτικό μας σύστημα, στο Εθνικό Σύστημα Υγείας με Κέντρα Χρονίων Παθήσεων, έτσι ώστε τα νοσοκομεία να ασχοληθούν με το δευτεροβάθμιο και, κυρίως, το τριτοβάθμιο επίπεδο στο έργο τους για να αντιμετωπίσουν τις σοβαρές ασθένειες και τα κέντρα χρονίων παθήσεων να μπορούν να περιθάλπουν να παρακολουθούν και αυτό είναι, αν θέλετε, και ένα προσωπικό μου στοίχημα. Να δημιουργήσουμε κέντρα τα οποία θα παρακολουθούν τους χρόνιους πάσχοντες από όλες τις απόψεις. Να σας πω ένα παράδειγμα. Ένας διαβητικός συμπολίτης μας – στην Ελλάδα έχουμε 1.200.000 (διαβητικούς)- έχει το διαβήτη, έχει πιθανά προβλήματα όρασης, έχει πιθανά καρδιαγγειακά προβλήματα, έχει προβλήματα ψυχολογικά και πολλά άλλα. Άρα, θέλουμε να δημιουργήσουμε κέντρα με αυτήν την ολιστική προσέγγιση για να μπορούν να παρακολουθούνται αυτοί οι άνθρωποι καθολικά, συνολικά, για να είμαστε χρήσιμοι ως σύστημα υγείας στους ανθρώπους.
