Πριν λίγες ημέρες έγινε γνωστή η πρόθεση της Elpedison να κατασκευάσει Πλωτή Μονάδα Αποθήκευσης και Αεριοποίησης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου LNG εντός του όρμου της Θεσσαλονίκης, σε απόσταση μόλις τριών χιλιομέτρων περίπου από την πόλη και τις ακτές.
Η μονάδα θα έχει έκταση 80 στρέμματα και σχεδιάζεται να ολοκληρωθεί το 2026. Το έργο θα περιλαμβάνει επίσης ένα σύστημα χερσαίων και υποθαλάσσιων αγωγών που θα συνδέει τον σταθμό (FSRU) με τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής της Elpedison στη Θεσσαλονίκη (μία υφιστάμενη και μία υπό σχεδιασμό), καθώς και με τους υφιστάμενους αγωγούς μεταφοράς του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ) στην περιοχή. Προς το παρόν, έχει λάβει την πρώτη άδεια από την ΡΑΕ και σύντομα θα ξεκινήσει η διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης.
Ούτε στη Θεσσαλονίκη…
Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις μιας τέτοιας βιομηχανικής εγκατάστασης αναμένεται να είναι εξαιρετικά σοβαρές. Πρώτα από όλα, κατά την καύση ή τη μεταφορά LNG, υπάρχει συχνά μια απρογραμμάτιστη διαρροή μεθανίου (CH4) και υποξειδίου του αζώτου (Ν2Ο) στην ατμόσφαιρα. Το μεθάνιο είναι πιο επιβλαβές ως αέριο θερμοκηπίου σε σύγκριση με το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) κατά σχεδόν 80 φορές. Στη Θεσσαλονίκη ειδικά, η θαλάσσια αύρα θα μεταφέρει καθημερινά τους ρύπους αυτούς από τον Θερμαϊκό σε ολόκληρη την πόλη, με επιπτώσεις στην υγεία και την ποιότητα ζωής.
Δεύτερο, η αεριοποίηση του LNG πραγματοποιείται συνήθως με άντληση μεγάλων ποσοτήτων θαλασσινού νερού, το οποίο χλωριώνεται και χρησιμοποιείται για να θερμαίνει το υγροποιημένο LNG, ώστε αυτό να μετατραπεί ξανά σε αέριο. Η θερμοκρασία του υγροποιημένου αερίου είναι στους -160ο C. Έτσι, το νερό που επιστρέφεται στη θάλασσα βλάπτει τη θαλάσσια ζωή, τόσο εξαιτίας του χλώριου όσο και της διαφοράς θερμοκρασίας. Κι αυτή η βλάβη θα συμβαίνει σε μια σημαντική ζώνη αλιείας και μυδοκαλλιεργειών, αλλά και έξω ακριβώς από μια περιοχή σημαντικών υγρότοπων, τις εκβολές των ποταμών Αξιού, Λουδία, Γαλλικού και Αλιάκμονα.
Τρίτο, οι εργασίες κατασκευής της βάσης και του υποθαλάσσιου αγωγού αναμένεται να αναταράξουν τον βυθό, σηκώνοντας τεράστιες ποσότητες καθισμένης λυματολάσπης, οι οποίες θα επιβαρύνουν τον όρμο και θα εντείνουν τα φαινόμενα ρύπανσης κι ευτροφισμού. Τέλος, δεν σχολιάζουμε καν την αρνητική αλλαγή στο τοπίο της πόλης, όταν στον ορίζοντα του Θερμαϊκού και του Ολύμπου θα δεσπόζει ο νέος σταθμός.
Μεγάλοι είναι επίσης οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι για την ασφάλεια των εργαζομένων, του περιβάλλοντος και των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής, από ένα ενδεχόμενο ατύχημα -κάτι που έχει συμβεί ήδη στη μικρή ιστορία των πλωτών σταθμών. Αν αναφλεγεί το αέριο, οι ατμοί LNG μπορεί να μετατραπούν σε φλεγόμενη «πύρινη λίμνη» με εξαιρετικά υψηλή θερμοκρασία, η οποία είναι αδύνατο να κατασβεστεί και μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα ακόμα και σε απόσταση ενάμισι χιλιομέτρου. Καθώς η πυρκαγιά αυτή θα μετακινείται ώσπου να εξαντληθεί το αέριο, οι συνέπειες για την πόλη της Θεσσαλονίκης θα είναι ανυπολόγιστες.
…ούτε πουθενά
Όμως, όλες αυτές οι επιπτώσεις, η ρύπανση, η μυρωδιά, ο κίνδυνος δυστυχήματος, οι διαρροές κοκ, είναι δευτερεύουσες μπροστά στο κύριο ζήτημα, στη μεγάλη μάχη της γενιάς μας, που είναι ο αγώνας ενάντια στην κλιματική κρίση. Κράτη κι εταιρείες έχουν χαρακτηρίσει το ορυκτό (και όχι, όπως κατ’ ευφημισμό λέγεται, «φυσικό») αέριο ως «μεταβατικό καύσιμο», ενώ πρόκειται για ένα ορυκτό καύσιμο που παράγει κανονικά αέρια του θερμοκηπίου.
Κάθε νέα επένδυση στην αλυσίδα των ορυκτών καυσίμων διαιωνίζει τη χρήση τους και άρα τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ενώ ενθαρρύνει νέες εξορύξεις. Ο σταθμός αυτός για παράδειγμα σχεδιάζεται να λειτουργεί για τουλάχιστον 50 χρόνια, ενώ, ακόμα και στα πιο μετριοπαθή σενάρια του ΟΗΕ, οι εκπομπές πρέπει να μηδενιστούν στις επόμενες δύο δεκαετίες. Το -αμερικάνικο κατά κύριο λόγο- ορυκτό αέριο που θα διακινείται μέσω του σταθμού, θα αυξήσει τις εξορύξεις σχιστολιθικού αερίου στις ΗΠΑ, οι οποίες θα είναι και ο κύριος προμηθευτής.
Στην Ελλάδα, το ορυκτό αέριο προκρίθηκε ως υποκατάστατο του λιγνίτη, με τη δικαιολογία ότι παράγει αναλογικά λιγότερα αέρια ανά μονάδα ενέργειας. Ωστόσο, το περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος από τη βίαιη απολιγνιτοποίηση και την παράλληλη κατασκευή νέων μονάδων παραγωγής κι εμπορίας (όπως ο σχεδιαζόμενος σταθμός) είναι πολύ μεγαλύτερο.
Στην πραγματικότητα, η σχεδιασμένη διείσδυση του ορυκτού αερίου στην παραγωγή ενέργειας δεν αποτελεί σχέδιο «πράσινης μετάβασης», αλλά ιδιωτικοποίησης της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Παράλληλα, αυξάνει την εξάρτηση της ηλεκτροπαραγωγής από τις εισαγωγές και κατ’ επέκταση από τον εξαγωγέα, δηλαδή τις ΗΠΑ, μπλέκοντας την Ελλάδα πιο βαθιά στον διεθνή πόλεμο της ενέργειας -έναν πόλεμο οικονομικό, αλλά και πραγματικό, όπως βλέπουμε στην τραγωδία της Ουκρανίας.
Να οργανώσουμε την αντίσταση της πόλης
Στην εποχή της κλιματικής κρίσης, η ενεργειακή μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα προς τις ανανεώσιμες πηγές, είναι ζήτημα επιβίωσης. Η μετάβαση αυτή είναι μια δύσκολη εξίσωση, καθώς δεν υπάρχει καμιά πηγή ενέργειας χωρίς επιπτώσεις. Δεν διατεινόμαστε ότι κατέχουμε κάποια μαγική λύση. Ξέρουμε όμως ότι η αλλαγή στην πηγή της ενέργειας δεν αρκεί, αν δεν συνδυαστεί με εξοικονόμηση και μείωση της σπατάλης, με αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, με περιορισμό της ιδιωτικής μετακίνησης και ενίσχυση των δημόσιων μεταφορών. Ξέρουμε επίσης ότι καμία μετάβαση δεν μπορεί να γίνει, όσο το ένα ορυκτό καύσιμο αντικαθιστά κάποιο άλλο, ανοίγοντας έναν νέο φαύλο κύκλο επενδύσεων κι ανταγωνισμών. Ξέρουμε τέλος ότι η μετάβαση αυτή δεν μπορεί να γίνει με κριτήριο το κέρδος και δεν μπορούμε να την εμπιστευτούμε σε εταιρίες, αλλά σε δημόσιες δομές, που θα λειτουργούν με βάση το κοινό συμφέρον. Η σχεδιαζόμενη επένδυση συνεπώς δεν αποτελεί ένα αναγκαίο βήμα, αλλά ένα ακόμα εμπόδιο στην ενεργειακή μετάβαση που χρειαζόμαστε.
Για όλους αυτούς τους λόγους, στεκόμαστε απέναντι στα σχέδια της Elpedison για τον επικίνδυνο για την πόλη πλωτό σταθμό: όχι με τη λογική «να γίνει αλλού», αλλά με τη ξεκάθαρη θέση να μη γίνει πουθενά.
Το επόμενο διάστημα θα δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις για να συμβάλλουμε στη δημιουργία ενός πλατιού μετώπου στην πόλη μας, που θα περιλαμβάνει όλες τις κοινωνικές δυνάμεις, τις συλλογικότητες και τους φορείς, όλους τους πολίτες και τις πολίτισσες που συμφωνούν στο «ούτε εδώ, ούτε πουθενά». Με αυτό τον όρο, το μέτωπο αυτό μπορεί να συντονιστεί με αντίστοιχους αγώνες που γίνονται ήδη στον Βόλο και την Αλεξανδρούπολη, αλλά και με το παγκόσμιο κίνημα ενάντια στην κλιματική κρίση.
Τα πρώτα βήματα σε αυτή την κατεύθυνση:
- Τη Δευτέρα 12 Ιουνίου, καταθέτουμε ψήφισμα στην τακτική συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης, ζητώντας να συγκληθεί Ειδική Συνεδρίαση για αυτό το θέμα, ώστε το σώμα να ενημερωθεί και να πάρει θέση. Ως τότε, να παγώσει η διαδικασία αδειοδότησης. Καλούμε τους δημότες και τις δημότισσες να στηρίξουν την πρόταση, με μαζική παρουσία στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου στις 18:00.
- Την Τρίτη 13 Ιουνίου συμμετέχουμε στο κάλεσμα συντονισμού (Στέκι Μετανασ(τρ)ιών, Βαλαωρίτου 20, 6ος όροφος) που οργανώνει η συλλογικότητα “Fridays for Future”, μια ομάδα νέων που δραστηριοποιείται στο διεθνές κίνημα ενάντια στην κλιματική κρίση, ως ένα πρώτο βήμα συντονισμού.
Η Πόλη Ανάποδα