Συνολικά 3,5 ώρες διήρκησε ο 61ος γύρος των διερευνητικών επαφών επαφών ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία, που πραγματοποιήθηκε σε μία από τις δεκάδες αίθουσες του παλατιού των Σουλτάνων, το Ντολμά Μπαχτσέ, τη Δευτέρα 25 Ιανουαρίου. Οι δυο αντιπροσωπείες είχαν διακόψει τις συζητήσεις για 4,5 χρόνια. Όπως αναμενόταν δεν πραγματοποιήθηκαν δηλώσεις έπειτα από την ολοκλήρωση των συνομιλιών, ωστόσο, με μία λιτή ανακοίνωση το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών προανήγγειλε τη συνέχιση του διαλόγου με τον 62ο γύρο επαφών στην Αθήνα.
Από την πλευρά της Ελλάδας συμμετείχαν οι πρέσβεις Παύλος Αποστολίδης, Αλέξανδρος Κογιού και Ιφιγένεια Καναρά. Την Τουρκία εκπροσώπησαν ο υφυπουργός εξωτερικών Σεντάτ Ονάλ, οι διπλωμάτες Τσαγατάι Έρτσιγιες και Μπαρίς Καλκαβάν. Την τελευταία στιγμή τέθηκε επικεφαλής της τουρκικής αντιπροσωπείας ο στενός συνεργάτης του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν.
Την ώρα που ήταν σε εξέλιξη οι διερευνητικές συνομιλίες, ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας ενημέρωσε για όλες τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο τους ομολόγους του στο συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ. «Η ελληνική πλευρά προσήλθε στο Ντολμά Μπαχτσέ με ξεκάθαρη θέση», σημείωσε ο κ. Δένδιας.
Από την πλευρά του, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Χρήστος Ταραντίλης σημείωσε από την Αθήνα: «Οι συζητήσεις διήρκεσαν 3,5 ώρες, μέχρι που οι δύο αντιπροσωπείες αποχώρησαν χωρίς να πουν το παραμικρό στους συγκεντρωμένους δημοσιογράφους». Λίγες ώρες αργότερα το ΥΠΕΞ εξέδωσε την παρακάτω λακωνική ανακοίνωση. «Ο 61ος γύρος των διερευνητικών επαφών έλαβε χώρα σήμερα στην Κωνσταντινούπολη. Συμφωνήθηκε όπως ο επόμενος γύρος λάβει χώρα στην Αθήνα».
Σε χαμηλούς τόνους κινήθηκε και η τουρκική πλευρά μετά την ολοκλήρωση των συνομιλιών. Ο Ιμπραχίμ Καλίν σημείωσε στο Twitter: «Σήμερα ξεκίνησαν στην Κωνσταντινούπολη οι διερευνητικές επαφές μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, οι οποίες είχαν να πραγματοποιηθούν εδώ και 4,5 χρόνια. Σε όλα τα προβλήματα η λύση είναι δυνατή και αυτή είναι η βούλησή μας, σύμφωνα με την ισχυρή ηγεσία του προέδρου μας. Η περιφερειακή ειρήνη και η σταθερότητα Είναι προς το συμφέρον όλων».
Ο πάγος έσπασε – Τι αναφέρουν οι ελληνικές διπλωματικές πηγές
Οπως μετέφερε η Αλεξία Τασούλη το συμπέρασμα του 61 γύρου των διερευνητικών επαφών είναι ότι ο «πάγος έσπασε», ενώ διπλωματικές πηγές υποστηρίζουν ότι «η συνάντηση δεν πήγε άσχημα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι περιμέναμε θαύματα από αυτόν τον γύρο επαφών».
Σημειώνεται ότι ο επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας Παύλος Αποστολίδης, στάθηκε για πρώτη φορά απέναντι στον Τούρκο επικεφαλής Σεντάτ Ονάλ. Σε ότι αφορά στην παρουσία του στενού συνεργάτη του Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν, η ελληνική πλευρά σχολιάζει ότι είναι απόδειξη του ενδιαφέροντος του προέδρου Ερντογάν, ωστόσο δεν σχολιάζει εάν αυτό είναι θετικό ή αρνητικό στοιχείο.
Ο επόμενος κύκλος διερευνητικών επαφών θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα, πιθανότατα τον Φεβρουάριο. Σύμφωνα με πηγές της Αλεξίας Τασούλη, υπάρχει διάθεση από την πλευρά της Τουρκίας να προχωρήσουν οι ευρωτουρκικές σχέσεις, επομένως ο χρονικός ορίζοντας είναι μέχρι τον Μάρτιο.
Η Τουρκία θέλει να βάλει στο τραπέζι όλες τις διεκδικήσεις
Οπως μεταφέρει η Αλεξία Τασούλη η τουρκική πλευρά έθεσε θέματα αποστρατικοποίησης και κυριαρχίας των ελληνικών νησιών, ωστόσο η ελληνική πλευρά όλα αυτά τα θεωρεί «μονομερείς διεκδικήσεις και θέματα μή υφιστάμενα».
Η τουρκική πλευρά έχει δείξει αρκετές ημέρες την πρόθεσή της να βάλει προς συζήτηση, όλες τις διεκδικήσεις. Ο απόστρατος ναύαρχος Τζιχατ Γιαιτζί, αρχιτέκτονας του τουρκολυβικού συμφώνου, μίλησε στο OPEN και στη Μαρία Ζαχαράκη και ξεκαθάρισε με τον πιο σαφή τρόπο ότι η Τουρκία θα βάλει θέμα κυριαρχίας για 152 ελληνικά νησιά. «Εάν δεν επιλυθεί πρώτα αυτό το θέμα της κυριαρχίας των νησιών, κανένα ζήτημα, ούτε η υφαλοκρηπίδα ούτε κανένα άλλο, που θα έρθει προς συζήτηση, δεν μπορεί να επιλυθεί. Ακόμη και να τα συζητήσουμε, δεν θα καταλήξουμε πουθενά.
Εάν η Ελλάδα λέει “δεν συζητάω κανένα άλλο θέμα πέραν της υφαλοκρηπίδας”, αυτή είναι μια εγωιστική προσέγγιση. Αλλιώς είτε γίνουν 61, είτε 161 συναντήσεις, λύση στο πρόβλημα δεν θα υπάρξει!», υποστήριξε ο απόστρατος Τούρκος ναύαρχος.
Οπως μεταφέρει η Μαρία Ζαχαράκη, το θέμα των διερευνητικών επαφών δεν ήταν από τις κυρίαρχες ειδήσεις στην Τουρκία σήμερα. Ωστόσο, τα τουρκικά μέσα δεν βρίσκουν κάτι αρνητικό για τον 61ο κύκλο των διερευνητικών επαφών. Αυτό το οποίο όμως υπερτονίζεται από την τουρκική πλευρά είναι ότι ο Ερντογάν κατέβασε το «βαρύ πυροβολικό» στις διαπραγματεύσεις, δηλαδή το δεξί του χέρι, Ιμπραήμ Καλίν. Σύμφωνα με τα τουρκικά μέσα η κίνηση αυτή δείχνει ότι ο πρόεδρος Ερντογάν:
- ενίσχυσε τον διάλογο Ελλάδας Τουρκίας για να στείλει μήνυμα στη Ευρώπη
- και ότι θέλει να ελέγχει απόλυτα όλο το διπλωματικό παρασκήνιο
Σύμφωνα με τη Μαρία Ζαχαράκη, το συμπέρασμα του 61ου γύρου διαπραγματεύσεων είναι ότι «οι δύο πλευρές συμφώνησαν πολιτισμένα ότι διαφωνούν. Δεν τα σπάσανε και η διάρκεια της συζήτησης δείχνει ότι μίλησαν για αρκετά ζητήματα». Ωστόσο, η Τουρκία δεν μπορούσε να ρισκάρει να βγει κάτι αρνητικό από τη συζήτηση γιατί είναι αναγκασμένη να ακολουθήσει την οδό της διπλωματίας για να μην χαλάσει εκ νέου τις σχέσεις της με την Ε.Ε.
Πώς αντιδρά η Ευρώπη – Διαφωνούν Γερμανία και Γαλλία
Το Βερολίνο χαιρετίζει τις απευθείας συνομιλίες των διερευνητικών επαφών που πραγματοποιήθηκαν σήμερα στην Κωνσταντινούπολη, όπως δήλωσε η εκπρόσωπος του γερμανικού Υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Αντεμπάρ, η οποία πρόσθεσε πως το Βερολίνο στη διάρκεια της γερμανικής Προεδρίας στήριξε τη δυνατότητα τέτοιων συνομιλιών. Πάντως, σύμφωνα με την ίδια, στην παρούσα φάση δεν πρόκειται η Γερμανία να αναμιχθεί στη σχετική διαδικασία.
Από την πλευρά του ο Γερμανός Υπουργός Εξωτερικών, Χάικο Μάας, έκανε ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αναφέροντας ότι «οι διερευνητικές συνομιλίες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας ξεκίνησαν σήμερα στην Κωνσταντινούπολη. Υπάρχουν θετικές ενδείξεις, τις οποίες περιμέναμε εδώ και καιρό και οι οποίες δεν πρέπει να επιβαρυνθούν με νέες κυρώσεις τώρα. Έχουμε την προσδοκία πως τα σημάδια από την Άγκυρα θα διατηρηθούν».
Οπως μετέδωσε από τις Βρυξέλλες η Μαρία Ψαρά, κατά τη διάρκεια του συμβουλίου των υπουργών Εξωτερικών, η συζήτηση για την Τουρκία ήταν ιδιαίτερα σύντομη. Σύμφωνα με του υπουργούς Εξωτερικών των 27, η Τουρκία άλλαξε στάση εξαιτίας
- της απειλής για νέες βαρύτερες κυρώσεις από την ΕΕ,
- της κακής οικονομικής κατάστασης της χώρας
- και εν αναμονή της νέες αμερικανικής στάσης υπό την προεδρία Μπάιντεν
Από την πλευρά της η Γαλλία θέλει να παραμείνουν οι κυρώσεις πάνω στο τραπέζι, μέχρι να εξεταστεί εάν η νέα τουρκική στάση θα έχει διάρκεια.
