Επιστρέφοντας από την Ικαρία, μετά από την πρώτη μου φορά στο νησί, έχω αποκομίσει μια πολύ ωραία εμπειρία: η φύση -στην ουσία πρόκειται για δύο τελείως διαφορετικά τοπία με ένα πράσινο βόρειο και ένα ξερό νότιο τμήμα-, η θάλασσα και οι παραλίες, το φαγητό, τα πανηγύρια του καλοκαιριού. Αλλά και τα άλλα τα πανηγύρια, τα αυθόρμητα, που οργανώνουν λίγες παρέες με γλέντι, τραγούδι και χορό που κρατάει για πολλές ώρες.
Πιο πολύ, όμως, μου έκαναν εντύπωση οι άνθρωποι. Η παράδοσή τους εμπεριείχε από παλιά τη συλλογικότητα και την αυτο-οργάνωση, πριν ακόμα στο νησί κυριαρχήσουν οι ιδέες της Αριστεράς. Στα πανηγύρια, που έπαιζαν από τότε σπουδαίο ρόλο στη ζωή του νησιού, τα έσοδα χρησιμοποιούνταν για το κοινό καλό, για τη βελτίωση των όρων ζωής των κοινοτήτων. Έπειτα ήρθαν χιλιάδες «δάσκαλοι» ως εξόριστοι, ενίσχυσαν αυτές τις αξίες και το πράγμα έδεσε. Ο συνεταιρισμός γυναικών με εξαιρετικά γλυκά στο χωριό Χριστός, στην περιοχή Ράχες, είναι ένα εμβληματικό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί η συλλογικότητα στην πράξη. Γυναίκες, από όπου κι αν είναι η καταγωγή τους, Ελληνίδες και αλλοδαπές, μαζί, εργάζονται συλλογικά για τον κοινό σκοπό. Εξίσου με εντυπωσίασε η θέση των γυναικών στο νησί, καθώς σε κάθε διαδικασία συμμετέχουν ισότιμα.
Μου έκανε εντύπωση, όμως, και κάτι άλλο. Οι παρέες όπου οι ηλικιωμένοι κάθονται μαζί με τη νεολαία σε ένα ενιαίο σύνολο, απόλυτα ενσωματωμένοι, σαν να είναι το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο. Όχι για να μην νιώθουν μοναξιά οι ηλικιωμένοι, αλλά γιατί έχουν να προσφέρουν στη συζήτηση, στα ανέκδοτα, στις ιστορίες. Δεν το έχω ξανασυναντήσει αυτό και μου άρεσε πολύ.