Επιστρέψαμε…Τα σχολεία ξεκίνησαν, οι λογαριασμοί κατέφθασαν πίσω από την πόρτα μας ,η κίνηση
στους δρόμους γίνεται αφόρητη και όσα προσπαθήσαμε να βάλουμε σε μια παρένθεση για να μην
τα σκεφτόμαστε στις διακοπές, επανέρχονται στο προσκήνιο σα να μην πέρασε μια μέρα από τότε
που φύγαμε. Η επιστροφή στην πραγματικότητα μετά τις διακοπές θα έπρεπε να μας βρίσκει
ξεκούραστους, γεμάτους ενέργεια, κεφάτους για μια νέα αρχή, αποφασισμένους να
αντιμετωπίσουμε τις όποιες δυσκολίες.
Πολλές φορές πάλι λόγω των οικονομικών δυσκολιών είτε δεν φύγαμε καθόλου, είτε φύγαμε για λίγο και με τρόπο που δεν μας ξεκούρασε. Έτσι, δικαιολογημένα πολλοί ταυτίζουν την επιστροφή με μια περίοδο άγχους και συχνά θλίψης. Για το φαινόμενο αυτό που παρατηρείται θα μας μιλήσει ο Ψυχίατρος -Ψυχοθεραπευτής Παναγιώτης Κουφίδης, τον οποίο συναντήσαμε στο ιατρείο του στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με τον κύριο Κουφίδη το φαινόμενο αυτό αποκαλείται ‘’Μελαγχολία της επιστροφής’’ και τονίζει πως είναι μια μορφή εποχικής διαταραχής της διάθεσης.
Ο κύριος Κουφίδης οριοθετεί τα συναισθήματα που οδηγούν στην εποχική αυτή διαταραχή και μας μιλάει για τα συμπτώματα, τα σημάδια εντοπισμού της καθώς και τους τρόπους αντιμετώπισής της.
Όσοι επιστρέφουν πίσω σε μία ομάδα όπου ανήκουμε, συχνά η επιστροφή είναι ένα μικρό σοκ, το
οποίο γίνεται εντονότερο εάν έχουμε λείψει πολλές μέρες. Αυτό συμβαίνει γιατί στις διακοπές
συνυπάρχουμε με τους ανθρώπους που αγαπούμε και έχουμε επιλέξει να είμαστε μαζί, ενώ στην
επιστροφή μας θα πιεστούμε να συνυπάρξουμε ΚΑΙ με ανθρώπους που δεν μας είναι πολύ αρεστοί.
O ανθρώπινος οργανισμός γενικά, τείνει να συγχρονίζεται με το εξωτερικό περιβάλλον και τις
αλλαγές που συμβαίνουν. Κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου η σύντομη διάρκεια της ημέρας
έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση συμπτωμάτων, που συνολικά ορίζονται ως «Εποχιακή
Συναισθηματική Διαταραχή».
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διαφοροποιηθεί η παρούσα διαταραχή από τον ευρέως γνωστό όρο
“Winter Blues”(χειμερινή θλίψη), μια ήπια μορφή εποχιακής διαταραχής της διάθεσης!
Τα μείζονα καταθλιπτικά επεισόδια με εποχιακό μοτίβο περιλαμβάνουν συμπτώματα όπως έλλειψη
ενέργειας ,ανάγκη για περισσότερο ύπνο, υπερβολική κατανάλωση τροφής και αύξηση βάρους,
επιθυμία για κατανάλωση τροφών που είναι πλούσιες σε υδατάνθρακες,δυσκολία σε
δραστηριότητες που απαιτούν συγκέντρωση και λήψη αποφάσεων, καθ ώς και βίωση
συναισθημάτων ανηδονίας, έλλειψης ενδιαφέροντος για δραστηριότητες ,απελπισία, αίσθημα
αναξιότητας. Η διαταραχή συνοδεύεται συχνά από ευερεθιστότητα και αίσθηση ματαιότητας.
Δεν έχουν προσδιοριστεί ακριβώς οι παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνισή της. Η μειωμένη
έκθεση στο ηλιακό φως της ημέρας διαδραματίζει καίριο ρόλο στην εμφάνιση της διαταραχής, καθώς
επηρεάζεται η φυσιολογική λειτουργία του υποθαλάμου, μιας δομής του εγκεφάλου που συμβάλλει
στη διατήρηση της ομοιόστασης του οργανισμού. Πιο συγκεκριμένα, η μη φυσιολογική λειτουργία
του υποθαλάμου,παράγει υψηλά επίπεδα μελατονίνης,άρα και μεγαλύτερη ανάγκη για ύπνο!
Η μειωμένη έκθεση στο ηλιακό φως επίσης ,έχει συνδεθεί με την παραγωγή χαμηλών επιπέδων
σεροτονίνης και συνεπώς την εμφάνιση καταθλιπτικών συμπτωμάτων. Να σημειωθεί πως την
εμφάνιση της διαταραχής επηρεάζει και η γενετική προδιάθεση.
Επίσης, πιο ευάλωτοι τείνουν να είναι οι νέοι, ενώ οι γυναίκες αναφέρουν συχνότερα συμπτώματα
της διαταραχής.
Πώς μπορώ να ξέρω εάν έχω εποχική συναισθηματική διαταραχή;
Για να αντιληφθείτε ή για να βοηθήσετε το γιατρό σας να αντιληφθεί αν πάσχετε από εποχική
συναισθηματική διαταραχή, πρέπει να παρακολουθήσετε τις διακυμάνσεις των συναισθημάτων σας
κατά τους χειμερινούς μήνες και να τις καταγράψετε , ώστε ο γιατρός να βοηθηθεί και να κάνει τη
σωστή διάγνωση.
Για να διαγνωστεί, ωστόσο κάποιος και επίσημα με εποχική συναισθηματική διαταραχή, θα πρέπει
να παρουσιάζει έντονα επεισόδια κατάθλιψης, κυρίως κατά την διάρκεια του φθινοπώρου και του
χειμώνα, τουλάχιστον για δυο συνεχόμενα χρόνια.
Πώς θεραπεύεται η εποχική συναισθηματική διαταραχή;
- Αντικαταθλιπτικά φάρμακα
• Φωτοθεραπεία
• ΓΣΘ(Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία)
Σημειώνεται ότι κατά τη διάρκεια της φωτοθεραπείας χρησιμοποιείται ένα ειδικό κουτί, το οποίο
προσομοιώνει και εκπέμπει στο σώμα το φυσικό φως που στερείται τους χειμερινούς μήνες. Τέτοια
κουτιά μπορείτε να βρείτε στο διαδίκτυο, αλλά είναι σημαντικό να επιλέξετε κάποιο που η έκθεση
που προσφέρει να φτάνει τα 10.000 lux, το οποίο θα χρησιμοποιείτε για τουλάχιστον 30 λεπτά την
ημέρα και ιδανικά κατά τις πρωινές ώρες. Επίσης, είναι καλό να μην κοιτάτε απευθείας στο φως,
διότι μπορεί να σας προκληθούν πονοκέφαλοι.
Μην ξεχνάτε πως η συστηματική άσκηση, η υγιεινή διατροφή και δραστηριότητες κοινωνικής δράσης,
(εθελοντισμός και ομαδικές δραστηριότητες με τον κοινωνικό περίγυρο και την οικογένεια)
συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων!