Και ακόμη ηλεκτρονική επικοινωνία κράτους – πολίτη, δικαστήρια μέσω τηλεδιασκέψεων, ιατρικές επισκέψεις από τον υπολογιστή και μη επανδρωμένα οχήματα στις εθνικές οδούς – Ποια είναι τα 400 έργα που θα αλλάξουν την Ελλάδα σε πέντε χρόνια
Πώς θα σας φαινόταν ένα Δημόσιο που ξέρει εκ των προτέρων πώς και γιατί θα του απευθυνθείτε – και άρα θα είναι πιο έτοιμο να σας εξυπηρετήσει; Θα μπορούσατε να φανταστείτε τον εαυτό σας να καταθέτει ως μάρτυρας σε δικαστήριο από το γραφείο του; Θα θέλατε ο προσωπικός σας γιατρός να μπορεί να σας εξετάσει ακόμα και αν είστε διακοπές; Ή, τέλος, πόση έκπληξη θα σας προκαλούσε αν στην εθνική οδό Αθηνών – Θεσσαλονίκης σάς προσπερνούσε ένα όχημα χωρίς οδηγό;
Τα παραπάνω μπορεί να ακούγονται σαν σενάριο τηλεοπτικής σειράς επιστημονικής φαντασίας (ειδικά αν μιλάμε για την Ελλάδα), είναι όμως έργα που περιλαμβάνονται στον σχεδιασμό του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης για την Ψηφιακή Ελλάδα. Ο σχεδιασμός αυτός είναι αποτυπωμένος σε ένα ογκώδες κείμενο 346 σελίδων, τη «Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού», η οποία συνοψίζει ολόκληρη την ψηφιακή στρατηγική της χώρας για την πενταετία 2021-2025 και παραπέμπει στην άμεση δημοπράτηση σημαντικών έργων.
Στις σελίδες της Βίβλου αναλύονται περισσότερα από 400 έργα που μεταφράζονται σε οριζόντιες και κάθετες παρεμβάσεις που υλοποιούν τον ψηφιακό μετασχηματισμό της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας. Περιλαμβάνονται επίσης οι νέες αρχές πάνω στις οποίες καλείται να λειτουργήσει το κράτος, τίθενται οι στόχοι και καταγράφονται οι πηγές μέσω των οποίων θα χρηματοδοτηθεί η μετάβαση της χώρας στην ψηφιακή εποχή.
Ειδικά όσον αφορά στις πηγές χρηματοδότησης, περίοπτη θέση κατέχει το Ταμείο Ανάπτυξης, η απάντηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης στις τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις του κορωνοϊού. Ως γνωστόν, τα κονδύλια του Ταμείου είναι κατανεμημένα σε τομείς και συνδεδεμένα με την υλοποίηση έργων. Από το συνολικό πακέτο των 32 δισ. για την Ελλάδα, το 20% πρόκειται να κατευθυνθεί σε ψηφιακά έργα.
Με βάση την -όχι συχνά θετική- εμπειρία από τις δυνατότητες απορρόφησης που έχει η χώρα σε άλλα προγράμματα, καθίσταται ξεκάθαρη η αναγκαιότητα του συγκεκριμένου ολοκληρωμένου σχεδίου. Αυτή την ανάγκη φιλοδοξεί να καλύψει η Βίβλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού. Οπως, μάλιστα, κατά καιρούς τονίζεται από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, η χώρα έχει την ευκαιρία να χρηματοδοτήσει το σύνολο της ψηφιακής της στρατηγικής – και δεν σκοπεύουν να αφήσουν αυτή την ευκαιρία να χαθεί. Πώς; Ας πάρουμε μια γεύση με τα παραδείγματα που θέσαμε στην αρχή: Το Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Σχέσεων με τους Πολίτες έρχεται για να αλλάξει τον τρόπο που αντιμετωπίζει το κράτος τους πολίτες. Γνωστό με τα αρχικά CRM, το Customer Relationship Management εφαρμόστηκε αρχικά στις συναλλαγές επιχειρήσεων μεταξύ τους, αλλά και στις σημαντικές συναλλαγές επιχειρήσεων με πελάτες (οι λεγόμενες B2B και B2C αντίστοιχα). Εδώ και αρκετά χρόνια συνιστά βέλτιστη πρακτική και στις δημόσιες υπηρεσίες, για την Ελλάδα όμως συνιστά μία ακόμα εκκρεμότητα που επιδιώκει να επιλύσει το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Ουσιαστικά πρόκειται για ένα πληροφοριακό σύστημα που «απομνημονεύει» την αλληλεπίδρασή μας με τις δημόσιες υπηρεσίες και αξιοποιεί αυτή τη μνήμη για να διευκολύνει την επόμενη συναλλαγή μας. Με τον τρόπο αυτό, οι υπηρεσίες βελτιώνονται και εξατομικεύονται προς όφελος του τελικού αποδέκτη, δηλαδή όλων των φυσικών και νομικών προσώπων – πάντα με σεβασμό στα προσωπικά τους δεδομένα. Το CRM βρίσκεται στη φάση της δημοπράτησης και ο ορίζοντας υλοποίησής του χαρακτηρίζεται ως «μεσοπρόθεσμος».
Η ψηφιακή Δικαιοσύνη είναι επίσης μια υπόσχεση που ακούγεται εδώ και πολλά χρόνια, αλλά κάθε φορά οι εμπλεκόμενοι βρίσκονται αντιμέτωποι με μια δύσκαμπτη γραφειοκρατία και τεράστιους όγκους χαρτιού. Η «Βίβλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού» περιλαμβάνει 28 μεσοπρόθεσμα τομεακά έργα, τα οποία εκτείνονται από την ηλεκτρονική κατάθεση δικογράφων και την ψηφιακή έκδοση πιστοποιητικών μέχρι την εφαρμογή της τηλεδιάσκεψης σε δικαστήρια και την ανάπτυξη εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης σε διαδικασίες της Δικαιοσύνης.
Τα έργα αυτά εξυπηρετούν την άμβλυνση της μεγαλύτερης παθογένειας των δικαστηρίων, που δεν είναι άλλη από την καθυστέρηση στη διεκπεραίωση ακόμα και απλών υποθέσεων. Πέρα από την επιτάχυνση, η Δικαιοσύνη αποκτά μεγαλύτερη συνοχή και ομοιογένεια, βοηθώντας τους δικαστές στο έργο τους, ενώ ταυτόχρονα παρέχει περισσότερα εχέγγυα αξιοπιστίας και διαφάνειας προς τους διαδίκους.
Με 26 τομεακά έργα, η ψηφιοποίηση του χώρου της Υγείας αποτελεί ένα ακόμα σημαντικό τμήμα της «Βίβλου Ψηφιακού Μετασχηματισμού». Και εδώ το στοιχείο της εκκρεμότητας είναι έντονο, καθώς επιδιώκεται η ολοκλήρωση έργων που βάλτωναν για χρόνια, όπως ο Ατομικός Φάκελος Υγείας και τα μητρώα ασθενών. Επιπλέον, έμφαση δίνεται σε έργα οργανωτικού χαρακτήρα, παραδείγματος χάριν το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα για Νοσοκομειακές Μονάδες.
Η επανάσταση όμως, σύμφωνα με αρμόδια κυβερνητικά στελέχη, θα έρθει με την ευρεία αξιοποίηση εφαρμογών τηλεϊατρικής, η οποία αυτή τη στιγμή εφαρμόζεται μόνο για επικοινωνία γιατρού με γιατρό. Οταν το Εθνικό Δίκτυο Τηλεϊατρικής επεκταθεί και για επικοινωνία ασθενών με γιατρό, αυτόματα θα αναβαθμιστεί η ποιότητα ζωής εκτός αστικών κέντρων – ιδίως στα απομακρυσμένα νησιά. Ολα αυτά είναι σε θέση να βελτιώσουν την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών εξορθολογίζοντας ταυτόχρονα το κόστος και διευρύνοντας τον κύκλο όσων απολαμβάνουν αυτές τις υπηρεσίες στο σύνολο του πληθυσμού.
Στο πλαίσιο υλοποίησης των διασυνοριακών δρόμων 5G (5G cross-border corridor) θα αναπτυχθεί δίκτυο νέας γενιάς, για την υποστήριξη της ασφαλούς και αυτοματοποιημένης οδήγησης. Υπηρεσίες που πιλοτικά μπορούν να υποστηρίζονται σε αυτούς τους οδικούς άξονες θα είναι η προσαρμογή των διοδίων ανάλογα με τους ρύπους εκπομπής, η άμεση ενημέρωση του οδηγού για θέματα ασφάλειας στο οδικό δίκτυο, η δημιουργία της υποδομής που θα εξυπηρετήσει την ανταλλαγή δεδομένων και πληροφοριών μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων για διασυνοριακά ταξίδια κ.λπ. Τα δεδομένα που θα παράγονται από τους αισθητήρες θα είναι διαθέσιμα σε πραγματικό χρόνο από εθνική υποδομή αποθετηρίου, σύμφωνα με τα πρότυπα του σημασιολογικού ιστού, με σκοπό την αξιοποίησή τους από τρίτους σε εφαρμογές έξυπνης κινητικότητας.
Να σημειωθεί ότι οι έξυπνοι αυτοκινητόδρομοι υπάγονται στην κατηγορία τομεακών έργων μεταφορών και υποδομών. Η Ελλάδα συμμετέχει με την Εθνική Οδό Αθηνών – Θεσσαλονίκης – Ευζώνων σε ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δημιουργία διασυνοριακών δρόμων 5G. Τι θα είναι αυτό με απλά λόγια: ένας οδικός άξονας ο οποίος θα διαθέτει ιδιαίτερα ισχυρό δίκτυο 5G σε όλα του τα σημεία, επιτρέποντας την ασφαλή κυκλοφορία μη επανδρωμένων οχημάτων.
Για τέτοιες εφαρμογές είναι απαραίτητη η αξιοποίηση του βασικότερου (μαζί με την ταχύτητα) στοιχείου που θα εισάγει το 5G στη ζωή μας: ο εκμηδενισμός του χρόνου απόκρισης που τεχνικά περιγράφεται με τον όρο «latency». Ενώ ο χρόνος αυτός στο 4G ανερχόταν πάνω από τα 30 millisecond, στα δίκτυα πέμπτης γενιάς κυμαίνεται γύρω στο (και ίσως κάτω από το) 1 millisecond, επιτρέποντας ακαριαίους ελιγμούς με απόλυτη ακρίβεια.
Ολα τα παραπάνω φαντάζουν ίσως «πολύ καλά για να είναι αληθινά» – ή, ακόμα χειρότερα, «πολύ καλά για να γίνουν ελληνικά». Παρ’ όλα αυτά, όπως συνηθίζει να λέει ο υπουργός Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης για να καταδείξει την αισιόδοξη οπτική και την εμπιστοσύνη του υπουργείου του στις ψηφιακές προοπτικές της χώρας, «τον τελευταίο χρόνο, από την πολύ κοινή φράση “αυτό δεν γίνεται”, αφαιρέσαμε το “δεν”». Και αυτό σκοπεύουν να κάνουν, όπως επιμένουν, και τώρα, σε ό,τι αφορά την υλοποίηση των έργων της «Βίβλου Ψηφιακού Μετασχηματισμού».
