Η κυβέρνηση ακόμη δεν έχει δώσει μια καθαρή απάντηση στα αμείλικτα ερωτήματα για το πως έγινε η τραγωδία στα Τέμπη, παρά το γεγονός ότι το πολύνεκρο δυστύχημα έφερε στο φως μία σειρά από παθογένειες του συστήματος. Ο πρωθυπουργός μετά την επίσκεψη του στον τόπο του δυστυχήματος είχε αναφέρει ότι «Η Δικαιοσύνη θα κάνει τη δική της δουλειά. Οι ευθύνες θα αποδοθούν».
Μέχρι λοιπόν να προβεί η κυβέρνηση στην απόδοση ευθυνών, οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ υπενθυμίζουν στους ιθύνοντες πως το σύνταγμα της Ελλάδος επιβάλλει ότι τα εθνικά δίκτυα μεταφορών είναι ευθύνη του κράτους.
Οπότε, όταν ο πολίτης ταξιδεύει σε εθνικό δίκτυο και ένα φανάρι ανάψει πράσινο, είναι ευθύνη του κράτους να μην ανάψει ταυτόχρονα πράσινο και στην άλλη κατεύθυνση και συμβεί το μοιραίο. Το ίδιο ισχύει για τις λακούβες, τη σήμανση, τις άσπρες γραμμές στο οδόστρωμα κ.λπ.
Σε αυτή τη συνταγματική αρχή στηρίζονταν και όσοι δεν πλήρωναν διόδια μέχρι να φτιαχτεί κλειστός αυτοκινητόδρομος, διότι υποστήριζαν ότι ο πολίτης έχει δικαίωμα να χρησιμοποιεί το εθνικό δίκτυο χωρίς αντίτιμο και το καταβάλει μόνο στους κλειστούς αυτοκινητόδρομους. Το ίδιο ισχύει σε όλη την Ευρώπη. Φυσικά το ίδιο ισχύει και για το σιδηροδρομικό δίκτυο.
Ωστόσο στην Ελλάδα συνέβη το εξής εγκληματικό: Το κράτος επί δεκαετίες ουσιαστικά έλεγε στον ΟΣΕ “φτιάξε το δίκτυο και τα χρήματα που ξόδεψες θα στα ανταποδώσουμε”. Και για να γίνει κατανοητό τι απαιτούσε το κράτος από τον ΟΣΕ ήταν σαν να έλεγε στους κατόχους των λεωφορείων του ΚΤΕΛ: “Φτιάξτε και συντηρείστε την εθνική οδό, τα φανάρια, την άσφαλτο κ.λπ. και θα σας επιστρέψουμε τα χρήματα που ξοδέψατε.
Στην περίπτωση όμως του ΟΣΕ το κράτος ουσιαστικά φέσωσε τον ΟΣΕ και ουδέποτε έδωσε τα χρήματα. Αντίθετα, σπεκουλάριζε διαρκώς ότι ο ΟΣΕ έχει τεράστια ελλείμματα και είναι μια χρεοκοπημένη επιχείρηση, αποκρύπτοντας ότι τα χρήματα που χρωστούσε το κράτος στον ΟΣΕ, ήταν πολύ περισσότερα από τα ελλείμματα του ΟΣΕ.
Το 2011 οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ προέβησαν σε μηνυτήρια αναφορά σε όλες τις διοικήσεις του ΟΣΕ κατηγορώντας τες για απιστία σε βάρος της εταιρίας, αφού ουδέποτε διεκδίκησαν την είσπραξη του χρέους. Μας κάλεσε τότε θορυβημένος ο Πλασκοβίτης Γ.Γ. του υπουργείου Οικονομικών και μας ρώτησε κυνικά:
“Δηλαδή τι ζητάτε; Να εγγράψουμε το χρέος προς τον ΟΣΕ στο δημόσιο χρέος που θα αυξηθεί για αρκετά δις;”
Η απάντηση μας ήταν κάθετη: “Φυσικά να εγγράψετε το χρέος γιατί αλλιώς μία εταιρία με τεράστια περιουσία και υποδομές εμφανίζεται χρεοκοπημένη.”
Το δεύτερο έγκλημα ήταν ο κατατεμαχισμός του ΟΣΕ που στην πράξη “νομιμοποίησε” την κλοπή, αφού τα νέα νομικά πρόσωπα δεν είχαν δικαίωμα να διεκδικήσουν τα παλιά χρέη. Και εδώ διαπράχθηκε ακόμη ένα έγκλημα: Η ευθύνη για τη συντήρηση και την ανάπτυξη του δικτύου, ανατέθηκε σε μία άλλη εταιρία (ΕΡΓΟΣΕ) που μπορεί να ανήκει στο «δημόσιο» αλλά δεν είναι τμήμα του στενού δημόσιου τομέα. Κατά μια έννοια είναι σαν να ιδρύθηκε μία Α.Ε. που ανέλαβε να συντηρεί, να επισκευάζει και κατασκευάζει όλο το εθνικό οδικό δίκτυο της χώρας.
Ως ΝΠΙΔ η ΕΡΓΟΣΕ για να έχει πιστοληπτική ικανότητα θα έπρεπε να έχει έσοδα. Πως όμως θα είχε έσοδα εφόσον το κράτος δεν πληρώνει και το μόνο κερδοφόρο τμήμα το έχει άλλη εταιρία η ΤΡΕΝΟΣΕ – η οποία το 2017 εξαγοράσθηκε από την ιταλική Ferrovie Dello Stato Italiane (σήμερα ονομάζεται Hellenic Train)- και εισπράττει τα εισιτήρια;
Σημειώνεται ότι η Ferrovie Dello Stato Italiane σε δήλωση της για το δυστύχημα τόνισε ότι «η ελληνική κρατική εταιρεία ΟΣΕ διατηρεί το καθήκον και την ευθύνη για την συντήρηση, τη διαχείριση και τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό του σιδηροδρομικού δικτύου».
Από την άλλη, στο εθνικό οδικό δίκτυο (πλην κλειστών αυτοκινητοδρόμων) οι πολίτες κινούμαστε δωρεάν, διότι το πληρώνουμε ως φορολογούμενοι και όχι οι χρήστες και έτσι οι οδικές μεταφορές παραμένουν σε λογικό κόστος.
Το ίδιο έγκλημα με τον ΟΣΕ έγινε και στην ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ. Το κράτος την ξεχώρισε από την ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ (ΑΜΕΛ), που έχει έσοδα από τα εισιτήρια. Δηλαδή είναι σαν μία κατασκευαστική να έφτιαξε ένα δίκτυο και να το παραχώρησε για εκμετάλλευση σε μια άλλη εταιρία χωρίς να λάβει ούτε εφάπαξ αποζημίωση ούτε κάποιας μορφής έσοδα από την χρήση. Το αποτέλεσμα θα είναι η εταιρεία κατασκευών να οδηγηθεί σε χρεοκοπία, εφόσον δανείζεται από τις τράπεζες για να κατασκευάσει το δίκτυο αλλά δεν έχει έσοδα από την χρήση. Μη μπορώντας λοιπόν να καλύψει τις απαιτήσεις των δανείων της, παρουσιάζεται ως ελλειμματική.
Αν λοιπόν η ΕΡΓΟΣΕ δεν είχε δομή Α.Ε. και την μελέτη και κατασκευή την είχε αναλάβει κάποια υπηρεσία του υπουργείου μεταφορών, τότε η ανάπτυξη του δικτύου θα ήταν ευθύνη του κράτους και θα χρηματοδοτούταν από τις δημόσιες επενδύσεις, όπως επιβάλλει το σύνταγμα.
Ωστόσο, το κράτος με τις κατατμήσεις και τις ιδρύσεις εταιριών, άνοιξε τον δρόμο για την φαυλότητα, με αποτέλεσμα το μπαλάκι ευθυνών ανάμεσα στους ιδιώτες που εκμεταλλεύονται το μεταφορικό έργο και το δημόσιο που έχει την ευθύνη των υποδομών. Το ίδιο σκηνικό έζησε και η Βρετανία, όπου αποφάσισε να βάλει φρένο στις ιδιωτικοποιήσεις, όταν έγιναν πολλά θανατηφόρα με δεκάδες νεκρούς.
Μακάρι να μην δούμε και στο Μετρό μετά από μερικά χρόνια αστοχίες από την παλαίωση του δικτύου, μία χρεοκοπημένη ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ να μην μπορεί να το συντηρήσει και να πρέπει να γίνει κάποιο πολύνεκρο για να χύσουν πάλι οι ιθύνοντες κροκοδείλια δάκρυα.
