Υπάρχουν άνθρωποι που συνέτριψαν τη συμβατική φύση τους, ξεχωρίζοντας εκτυφλωτικά από το μέσο όρο. Πνεύματα ανένταχτα που δεν βρήκαν ποτέ… ησυχία, αναζητώντας «αναβάπτιση» μέσω της αδιάλειπτης οριοθέτησης και υπέρβασης νέων στόχων. Χαρακτήρες σμιλεμένοι από άκαμπτο υλικό που έλιωσαν «σίδερα» με την παροιμιώδη δύναμη της θέλησής τους. Υπάρχουν όλοι αυτοί. Υπάρχει και ο Ράινχολντ Μέσνερ…
Αν το όνομα του δεν σας λέει απολύτως τίποτα, είναι διότι ποτέ δεν υπήρξε αυτός ο στόχος του.
Λίγα δημιουργήματα σε αυτή τη γη μπορούν να καυχηθούν ότι στέκονται στο ίδιο επίπεδο με τον Ιταλό «βουνάνθρωπο». Ακόμα και κυριολεκτικά να το δούμε, το δικό του επίπεδο είναι ιλιγγιωδώς ψηλά. Ξεπερνάει τα 8.000 μέτρα…
Αν η αρτιότητα ενός πλάσματος μετριέται σε πνευματικό και ψυχικό σθένος, ο Ράινχολντ Μέσνερ προσεγγίζει την ενσάρκωση της ολοκλήρωσης μετά το φύσημα του Θεού. Από κάποιο σημείο της ζωής του κι έπειτα δεν ήταν αυτός, αλλά η φύση εκείνη που προσπαθούσε να δαμάσει τον μεγαλύτερο ορειβάτη της ιστορίας. Και απέτυχε παταγωδώς.
Η δίψα του για νέα κίνητρα ανεξάντλητη. Το «ορόσημο» έχασε την έννοια του, υποκύπτοντας διαρκώς στη βούληση του. Θα μπορούσε να είναι ένας μυθικός ήρωας που η ιδέα των άθλων του και μόνο ενέπνεε τους «κοινούς θνητούς». Διότι ο 76χρονος σήμερα αναρριχητής και συγγραφέας δεν μπορεί να συγκαταλέγεται σε αυτούς…
Υπάρχουν αρκετοί λόγοι που συνηγορούν στο ότι από τα 7,6 δισεκατομμύρια ανθρώπων που ζουν τη Γη, ένας εξ’ αυτών μπορεί… οριακά να χαρακτηριστεί «γήινος». Τολμώντας εκεί που δεν φτάνει καν η φαντασία.
Table of Contents
Είναι ο πρώτος άνθρωπος που κατέκτησε και τις 14 κορυφές της Γης άνω των 8.000 μέτρων
O γεννηθείς στην ιταλική πλευρά του νότιου Τιρόλο, το Σεπτέμβριο του 1944 Μέσνερ, ξεκίνησε την αναρρίχηση από την ηλικία των 5 ετών, μαζί με τον πατέρα του. Από τα 13 του άρχισε να σκαρφαλώνει στις Άλπεις, παρέα με τον κατά δύο χρόνια μικρότερο αδελφό του, Γκίντερ. Λίγο μετά την ενηλικίωση οι είχαν εξελιχθεί σε δύο από τους καλύτερους ορειβάτες της Ευρώπης.
Από το 1970 και την πρώτη αποστολή του στην Ασία έως το 1986, ο Μέσνερ κάρφωσε τη σημαία του και στις 14 υψηλότερες κορφές της Γης, συμπεριλαμβανομένης της «φονικής» Αναπούρνα, απ’ όπου ένας στους τρεις που επιχείρησαν να την κατακτήσουν δεν επέστρεψε ποτέ. Όλες οι αναβάσεις του ήταν στο top-20 των «κατακτήσεων» σε κάθε κορφή ξεχωριστά. Και τα μέσα εκείνης της εποχής δεν είχαν καμία σχέση με τα σημερινά. Συνολικά 1018 άνθρωποι έχουν καταγραφεί ως θύματα προσπαθώντας να φτάσουν σε αυτές τις 14 κορυφές.
Αναρριχήθηκε σε όλες χωρίς εμφιαλωμένο οξυγόνο
Ο Μέσνερ ήταν πάντα οπαδός της ορειβασίας «αλπικού στιλ», που περιλαμβάνει στοιχειώδη εξοπλισμό (χωρίς κινητά τηλέφωνα, σταθερά σχοινιά και προγραμματισμένες κατασκηνωτικές βάσεις) και ελάχιστη ή καθόλου εξωτερική υποστήριξη, καθώς θεωρεί ότι η αναρρίχηση σε στιλ εκστρατείας είναι ασέβεια και καταστροφή για τη φύση.
Το 1978 αυτός και ο Πέτερ Χάμπελερ ολοκλήρωσαν την πιο παράτολμη αποστολή. Έγιναν οι πρώτοι άνθρωποι που σκαρφάλωσαν στο Έβερεστ χωρίς εμφιαλωμένο οξυγόνο, παρότι δεκάδες γιατροί και ειδικοί θεωρούσαν ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατο. Ήταν η πρώτη φορά που ο άνθρωπος εκτέθηκε σε τέτοιο υψόμετρο χωρίς βοηθητικό οξυγόνο.
Ήταν ο πρώτος άνθρωπος που σκαρφάλωσε στο Έβερεστ μόνος
To 1980 επέστρεψε στην υψηλότερη κορφή των Ιμαλαΐων, με μοναδική συντροφιά το κατάλευκο τοπίο και το… φεγγάρι. Πήρε τα ελάχιστα που χρειαζόταν στην πλάτη του και ήταν πίσω στη βάση του, ύστερα από μόλις τέσσερις ημέρες.
«Η μοναχική ανάβαση στο Έβερεστ είναι το πιο σκληρό πράγμα που έχω κάνει», δήλωσε σε συνέντευξη του στον «Guardian» το 2003. «Ήμουν μόνος εκεί πάνω, απολύτως μόνος. Ένα από τα βράδια έπεσα μέσα σε μια χιονοχαράδρα και σχεδόν εγκατέλειψα. Συνέχισα για έναν και μόνο λόγο. Επί δύο χρόνια κυοφορούσα μέσα μου τη φαντασίωση να ανέβω μόνος μου εκεί πάνω. Καμία άλλη φορά δεν αισθάνθηκα τόσο ευάλωτος απέναντι στη φύση, ειδικά τα βράδια. Λένε ότι μόνο τα μικρά παιδιά φοβούνται το σκοτάδι. Μέγα λάθος. Συμβαίνει και σε μεγάλους άνδρες. Συνέβη σε μένα…».
Για τον βετεράνο αναρριχητή του Έβερεστ, Κόνραντ Άνκερ, το επίτευγμα αυτό δεν μπορεί να συγκριθεί με οτιδήποτε άλλο. «Είναι σα να προσγειώνεσαι στο φεγγάρι…», έχει δηλώσει ο εκ των «ομοϊδεατών» του Μέσνερ.
Το βουνό «πήρε» τον αδερφό του, αλλά δεν παραιτήθηκε
Ο Μένσερ είχε φυσικά φάει τα όρη με το κουτάλι (ως «χαρτογράφος» των Άλπεων κυρίως), όταν το 1970 έβαλε στο μάτι το πρώτο πολύ μεγάλο «λάφυρο». Ήταν το Νάνγκα Παρμπάτ των Ιμαλαΐων στην πλευρά Πακιστάν, ένατο ψηλότερο βουνό στη Γη με ύψος 8.126 μέτρα. Στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα, το Νάνγκα Παρμπάτ ήταν γνωστό ως το «βουνό – φονιάς». Έως ότου κατακτηθεί για πρώτη φορά, το 1953 από τον Αυστριακό Χέρμαν Μπουλ, όλες οι απόπειρες είχαν καταλήξει σε τραγωδία, στοιχίζοντας τη ζωή σε 31 ορειβάτες.
Ο 26χρονος τότε Μέσνερ ανταποκρίθηκε στην πρόταση του επικεφαλής μιας ορειβατικής ομάδας να τους συντροφεύσει στην ανάβαση. Ήταν η πρώτη αποστολή στην Ασία και συνοδοιπόρος του ήταν όπως σχεδόν πάντα ο αδερφός του, Γκίντερ. Τα δύο αδέρφια έφτασαν στην κορυφή, αλλά το ταξίδι προς τη δόξα είχε τραγική κατάληξη. Δύο μέρες, αργότερα κατά την κατάβαση από την όψη Ντιαμίρ, ο Γκίντερ απομακρύνθηκε από την ομάδα, έχοντας εμφανίσει συμπτώματα της «νόσου των ορέων». Δεν επέστρεψε ποτέ. Χάθηκε για πάντα στο βουνό, πιθανότατα εξαιτίας χιονοστιβάδας.
Ο Ράινχολντ έχασε έξι δάχτυλα των ποδιών του, που υπέστησαν κρυοπαγήματα και χρειάστηκαν ακρωτηριασμό. Ούτε η τραγική απώλεια όμως, ούτε ο βαρύς τραυματισμός του δεν πτόησαν αυτόν τον πνευματικό ογκόλιθο.
Το 1971 ανέβηκε ξανά στο Νάνγκα Παρμπάτ, με στόχο να βρει το άψυχο σώμα του αδελφού του – και ει δυνατόν να το πάρει μαζί του – αλλά η αναζήτηση ήταν μάταιη.
Έχει πίσω του σπουδαίο οικολογικό και αρχιτεκτονικό έργο
Ο Μέσνερ υπήρξε συνιδρυτής της ΜΚΟ «Mountain Wilderness», μια οργάνωση αφιερωμένη στην προστασία των ορεινών περιοχών παγκοσμίως. Δεν σταμάτησε ποτέ να πρεσβεύει την ανάγκη για σεβασμό του ορειβάτη στη φύση και το 1996 εγκατέλειψε μια απόπειρα για αναρρίχηση στο Gasherbrum II, λόγω της υπεραριθμίας των ορειβατών στην κατασκηνωτική βάση.
Κατέχοντας πτυχίο αρχιτεκτονικής μηχανικής (!), ο Μέσνερ έχει παράλληλα βοηθήσει στη δημιουργία ορισμένων εκ των πιο εντυπωσιακών κτιρίων που έχουν χτιστεί σε μεγάλα υψόμετρα. Λειτουργούν ως φυσιολατρικά μνημεία, γνωστά ως «Μουσεία Βουνών Μέσνερ».
Βρίσκονται σε έξι τοποθεσίες στο Τιρόλο (στα σύνορα Ιταλίας και Αυστρίας) απ’ όπου κατάγεται και μοιάζουν με τεχνικά διαμαντάκια στη μέση του πουθενά, αποτελώντας πόλους έλξης για τον τουριστικό αλπινισμό.
Διέσχισε την Ανταρκτική με σκι
Το 1986 ανέβηκε στο Όρος Βίνσον στην Ανταρκτική κι έγινε ο πρώτος άνθρωπος που αναρριχήθηκε στις υψηλότερες κορυφές και των 7 ηπείρων (Seven Summits) χωρίς βοηθητικό οξυγόνο. Κατά την παρουσία του εκεί, γεννήθηκε στο κεφάλι του άλλη μία πρόκληση.
Τρία χρόνια αργότερα επέστρεψε στην Ανταρκτική για να τη διασχίσει κατά μήκος με σκι, παρέα με τον Γερμανό εξερευνητή Αρβεντ Φουκς. Ήταν οι πρώτοι άνθρωποι που το έκαναν χωρίς μηχανοκίνητο εξοπλισμό.
Διέσχισε και την Έρημο Γκόμπι!
Εντελώς μόνος περπάτησε το 2004 τα 2.000 χιλιόμετρα της φημισμένης ερήμου Γκόμπι στη βορειοδυτική Κίνα και τη νότια Μογγολία. Χρειάστηκε πέντε εβδομάδες για το εγχείρημα και στο τέλος του ο ορειβάτης και συγγραφέας, Τζον Κρακάουερ, τον περιέγραψε ως τον «Μάικλ Τζόρνταν της περιπέτειας».
Έβγαλε ο ίδιος «πόρισμα» για το Γέτι
Ένα μυστήριο αιώνων που απαντήθηκε από τους επιστήμονες μόλις το 2017 ο ίδιος το έλυσε αρκετά χρόνια πριν, δημοσιεύοντας τη μελέτη του σε βιβλίο. Αφορά το μύθο του Γέτι, του μυστηριώδους «χιονανθρώπου» των Ιμαλαΐων, που αναφέρθηκε πρώτη φορά στα χρόνια του Μεγάλου Αλεξάνδρου και εθεάθη επανειλημμένα από περιηγητές στα χιονισμένα υψίπεδα του Θιβέτ και του Νεπάλ.
Ένας εξ’ αυτών ήταν και ο Μέσνερ, που σε μία από τις εξορμήσεις του ,στα Ιμαλάια το 1986 αντίκρισε το παράξενο πλάσμα δύο φορές μέσα στην ίδια ημέρα. Δεν πρόλαβε να το δει καλά, αλλά η μορφή του ταίριαζε γάντι με τις διηγήσεις. Αυτό ήταν: έκτοτε αφιέρωσε ένα κομμάτι της ζωής του στο μεγάλο αίνιγμα, αποφασισμένος να διαπιστώσει αν επρόκειτο όντως για ένα ανθρωπόμορφο θηρίο.
Στα επόμενα 12 χρόνια «χτένισε» τα Ιμαλάια από και προς κάθε πλευρά, με περισσότερες από 20 αποστολές σε Πακιστάν, Νεπάλ, Μπουτάν, Ινδία, Μογγολία και Καζακστάν! Το 1998 ήταν πια βέβαιος ότι είχε λύσει το γρίφο και δύο χρόνια αργότερα δημοσίευσε το σχετικό βιβλίο, όπου αναφερόταν στην 12ετη αναζήτηση του.
Το «πόρισμα» του ήταν απογοητευτικό για τους λάτρεις μεταφυσικών φαινομένων. Το μυθικό Γέτι δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια καφέ αρκούδα των Ιμαλαϊων. Αυτή ακριβώς ήταν και η εκτίμηση των επιστημόνων, που μετά την εξέταση λείψανων υποτιθέμενων Γέτι, ανέλυσαν με τη μέθοδο DNA και ένα κομμάτι μηριαίου οστού που βρέθηκε σε σπηλιά στο οροπέδιο του Θιβέτ σε υψόμετρο 4.500 μ.
Απλώς, ο Μέσνερ προηγήθηκε της επιστήμης κατά 19 χρόνια…
Πέραν όλων των άλλων είναι και συγγραφέας
Θα περίμενε κανείς ότι οι ιδιότητες του ορειβάτη, του εξερευνητή και του αρχιτέκτονα δεν θα του άφηναν χρόνο για κάτι άλλο, ο Μέσνερ όμως έχει και τέταρτη – πολύ βασική – που ορίζει την πολυσύνθετη υπόστασή του. Έχει εκδώσει, ούτε λίγο, ούτε πολύ, πάνω από 80 βιβλία για να μεταφέρει στο χαρτί τις εμπειρίες από τα διαδοχικά ταξίδια του, πολλές εκ των οποίων ήταν βέβαια τρομακτικές.
Ναυαρχίδα στο συγγραφικό έργο του, η αυτοβιογραφία του, με τίτλο «Η ζωή μου στο όριο», όπου σκιαγραφεί το χαρακτήρα του και αναλύει τι τον ώθησε να διαγράψει μια τόσο υπερβατική πορεία. «Η κρισιμότερη απόφαση της ζωής μου», λέει, ήταν, «η επιλογή να ζω σύμφωνα με τις επιθυμίες μου, τις ιδέες και τα όνειρά μου, και όχι με αυτές των γονέων, των δασκάλων ή των αδερφών μου. Δεν επέτρεψα σε κανέναν να με καταπιέσει και να ζήσω σε έναν μικροαστικό, πειθήνιο κόσμο».
Όσον αφορά στο ποιος είναι ο μεγαλύτερος άθλος της ζωής του, ο Μέσνερ ξέρει καλύτερα απ’ τον καθένα ότι οι πιθανότητες του να φτάσει σε προχωρημένη ηλικία με όσα έχει επιχειρήσει, ήταν ελάχιστες: «Φυσικά το ότι έχω επιβιώσει…»
Ζει σε ένα μεσαιωνικό κάστρο στη μέση του πουθενά
Από το 1999 έως το 2004 ήταν ευρωβουλευτής ως μέλος του ιταλικού πράσινου (οικολογικού) κόμματος. Ήταν η μοναδική από τις πολυάριθμες προτάσεις που έχει δεχτεί για να πολιτευτεί. Ούτε τότε γοητεύτηκε από τα λούσα της πολιτικής, έστω κι αν θα μπορούσε να είχε εξαργυρώσει τη φήμη του σε πλουσιοπάροχα οφέλη.
Σε πλήρη αντίθεση, ο Μέσνερ αποσύρθηκε ύστερα από λίγα χρόνια για να ζήσει απομονωμένος -και πλήρως ανεξάρτητος από οποιοδήποτε αξίωμα- σε ένα κάστρο του 13ου αιώνα, μέσα στην άγρια φύση. Πρόκειται για μια περιοχή σε μια από τις κοιλάδες των Άλπεων στο Μπολτσάνο, στην ιδιαίτερη πατρίδα του.
Μετά τις απαραίτητες τεχνικές παρεμβάσεις του στο οίκημα, το κάστρο λειτουργεί πλέον ως το 6ο «Μουσείο Βουνών Μέσνερ». Εκεί, ξεκομμένος από τον πολιτισμό και τις καθημερινές αδυναμίες των ανθρώπων, ο βετεράνος ορειβάτης ασχολείται ερασιτεχνικά με την γεωργία και την κτηνοτροφική, αλλά κυρίως με το αναζητά νέες προκλήσεις, «βλέποντας τα άστρα από το κρεβάτι μου…»