Ο γόρδιος δεσμός για την επιλογή φρεγατών – Το κόστος ναυπήγησης αναμένεται να υπερβεί τα 4 δισ. ευρώ – Τέλος Μαΐου η απόφαση της κυβέρνησης μετά την αξιολόγηση από το Πολεμικό Ναυτικό
Η αγορά τους θα γίνει πακέτο με τον εκσυγχρονισμό «μέσης ζωής» των τεσσάρων γερμανικών φρεγατών τύπου MΕΚΟ του Στόλου («Υδρα», «Σπέτσαι», «Ψαρά», «Σαλαμίς») που έχει κοστολογηθεί περί τα 450 εκατ. ευρώ και την άμεση απόκτηση δύο φρεγατών που θα αποτελέσουν τη λεγόμενη «ενδιάμεση λύση» μέχρι να ολοκληρωθεί η ναυπήγηση των νέων, project που θα διαρκέσει μέχρι και επτά χρόνια από την ενεργοποίηση της σύμβασης ταυτόχρονα με την εκταμίευση της προκαταβολής προς τον ανάδοχο.
Τα κριτήρια
Στο ερώτημα ποιο είναι το κόστος καθεμιάς από τις προτάσεις που έχουν κατατεθεί ή αναμένεται να υποβληθούν στο Πολεμικό Ναυτικό, τα στόματα είναι κλειστά. Οι προτάσεις άλλωστε δεν είναι απλό να συγκριθούν: εκτός από το κόστος της πλατφόρμας πρέπει να συνυπολογιστεί και η αξία των οπλικών συστημάτων, η εν συνεχεία υποστήριξη (Follow On Support) με ανταλλακτικά και άλλα υλικά, η εκπαίδευση των πληρωμάτων, η αξία της δημιουργίας νέας τεχνικής βάσης, το συνολικό κόστος του προγράμματος αναλόγως του χρηματοδοτικού σχήματος κάθε υποψηφίου, ο χρόνος παράδοσης της πρώτης φρεγάτας και η περάτωση της ναυπήγησης σε ελληνικά ναυπηγεία, το χρονοδιάγραμμα των εκσυγχρονισμένων MEKO και ο βαθμός διαλειτουργικότητας με τις τέσσερις νεόκτιστες φρεγάτες, αλλά και η δύναμη πυρός των δύο πλοίων της «ενδιάμεσης λύσης» που θα πρέπει να ενσωματωθούν στη δύναμη του Στόλου το συντομότερο δυνατό. Σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες.
Η τελική απόφαση θα ληφθεί από την κυβέρνηση μετά την αξιολόγηση όλων των προσφορών από το Πολεμικό Ναυτικό περί τα τέλη Μαΐου ή το αργότερο μέσα στον Ιούνιο.
Στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας αναμένουν την απάντηση της αμερικανικής πλευράς -Letter of Acceptance- στην ελληνική επιστολή εκδήλωσης ενδιαφέροντος που εστάλη στην Ουάσινγκτον στις 23 Μαρτίου. Ενα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της αμερικανικής πρότασης είναι ότι η πιθανή συμφωνία θα είναι διακυβερνητική και η πληρωμή θα γίνει μέσω Foreign Military Sales, διαδικασία που θεωρείται προσφορότερη από την εμπορική συμφωνία με τα ναυπηγεία που θα αναλάβουν να κατασκευάσουν τις άλλες υποψήφιες φρεγάτες. Το προηγούμενο διάστημα η αμερικανική πλευρά έχει αναδείξει και το ζήτημα πιθανών επενδύσεων στη βάση της Σούδας -χωρίς ποτέ να το διασυνδέσουν ευθέως με την επιλογή αμερικανικών φρεγατών.
Για τις αμερικανικές φρεγάτες MMSC (Multi Mission Surface Combatant) έχουν αποκαλυφθεί πολλά σχετικά με την ταχύτητα πλεύσης, τις δυνατότητές τους στην αεράμυνα περιοχής, στον ανθυποβρυχιακό πόλεμο, αλλά και τη συνεργασία τους με τα επτά νέα ελικόπτερα Romeo -θα αρχίσουν να παραδίδονται στο Πολεμικό Ναυτικό μέσα στο 2021-, με τα οποία θα έχουν κοινά συστήματα επιτρέποντας στα πληρώματα των πολεμικών πλοίων να έχουν live εικόνα των χειριστών των ελικοπτέρων ακόμη κι αν αυτά πετούν 70-80 μίλια μακριά από τις φρεγάτες.
Οι γεωπολιτικές ισορροπίες είναι μια παράμετρος που δεν μπορεί εύκολα να παραβλεφθεί στην τελική επιλογή για την καταλληλότερη λύση, λένε στελέχη που γνωρίζουν τους συσχετισμούς των τελευταίων εβδομάδων που θα καθορίσουν τις αποφάσεις.
Στην τελική ευθεία, μεταξύ των επικρατέστερων υποψηφίων είναι και οι ολλανδικές φρεγάτες που θεωρούνται value for money, με τις προσφερόμενες νέες φρεγάτες να έχουν πολύ καινούρια συστήματα. Ακόμη και η «ενδιάμεση λύση» που προτείνει η ολλανδική πλευρά, δηλαδή οι φρεγάτες «M», είναι συνέχεια των φρεγατών «S» τύπου «Ελλη» που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του Πολεμικού Ναυτικού επί τέσσερις δεκαετίες, και κατά συνέπεια η προσαρμογή των πληρωμάτων και η μετάβαση μπορεί να γίνει ταχύτατα. Σοβαρή θεωρείται και η ιταλική πρόταση για ναυπήγηση Fremm, ένα πλοίο που πολλοί αξιωματικοί του Πολεμικού Ναυτικού «λαχταράνε» για χρόνια. Η γαλλική πρόταση για τέσσερις καινούριες Belh@rra φαίνεται να χάνει έδαφος λόγω του προϋπολογιζόμενου μεγάλου κόστους, της πολύ ακριβής συντήρησης, αλλά και του γεγονότος ότι το Παρίσι πρόσφατα κέρδισε το συμβόλαιο των 2,5 δισ. για την αγορά των 18 μαχητικών αεροσκαφών Rafale.
Πέρα από την κριτική για την ταχύτητα των Belh@rra (ή FDI), τις αδυναμίες στον αριθμό βλημάτων/εκτοξευτήρων και στην ηλεκτρονική προστασία, δύσκολα μπορεί να διακινδυνεύσει κάποιος την πρόβλεψη ότι η Γαλλία θα επικρατήσει στην κούρσα για το συμβόλαιο των 5 δισ. των φρεγατών όταν μόλις πρόσφατα πήρε την προμήθεια των Rafale.
Εννέα μήνες αφότου ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε την απόφαση για ενίσχυση του Πολεμικού Ναυτικού, το project θυμίζει γόρδιο δεσμό. Κι αυτό διότι το νέο ναυπηγικό πρόγραμμα διασυνδέεται με το μέλλον των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά και Ελευσίνας, όπου σχεδιάζεται να χτιστούν οι τρεις από τις τέσσερις φρεγάτες. Θα αλλάξουν χέρια τα δύο μεγαλύτερα ελληνικά ναυπηγεία ή οι σημερινές ιδιοκτησίες τους θα φτάσουν σε κάποιου είδους συμφωνία με το Ελληνικό Δημόσιο και την εταιρεία που θα κερδίσει το συμβόλαιο;
Στις προτάσεις που αξιολογούνται από το Πολεμικό Ναυτικό περιλαμβάνονται και τα δύο πλοία της «ενδιάμεσης λύσης», αλλά και το πρόγραμμα αναβάθμισης των τεσσάρων ΜΕΚΟ. Ο εκσυγχρονισμός «μέσης ζωής» των φρεγατών «Υδρα» που είναι 29 χρόνια σε υπηρεσία, «Σπέτσαι» που αποκτήθηκε πριν από 25 χρόνια, «Ψαρά» που βρίσκεται στον Στόλο επί 23 χρόνια και «Σαλαμίς», η ναυπήγηση της οποίας ολοκληρώθηκε πριν από 22 χρόνια, συζητείται ως… προτεραιότητα εδώ και μια δεκαετία.
«Αν η αναβάθμιση των τεσσάρων γερμανικών MEKO καθυστερήσει κι άλλο, κινδυνεύει να μετατραπεί σε εκσυγχρονισμό… τέλους ζωής», προειδοποιούσε έμπειρος αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού με τον οποίο συνομίλησε το «ΘΕΜΑ».
