Η επίθεσή του στην πρωτεύουσα της Λιβύης απέτυχε. Οι ξένες δυνάμεις προσπάθησαν να τον παραμερίσουν.
Όμως, ο στρατιωτικός διοικητής Χαλίφα Χάφταρ ελέγχει ακόμη τους πετρελαϊκούς τερματικούς σταθμούς, με αρκετή δύναμης πυρός και πολιτική επιρροή ώστε να καθορίσει οποιαδήποτε ειρηνευτικά σχέδια, σύμφωνα με το Reuters.
Εχοντας αποτύχει να αποσπάσει τον έλεγχο ολόκληρης της χώρας, ο 76χρονος Χαφτάρ, είναι σήμερα σοβαρά αποδυναμωμένος. Τα στρατεύματά του έχουν απομακρυνθεί από την δυτική Λιβύη, ενώ στο προπύργιό του στα ανατολικά, οι ξένες δυνάμεις που τον στήριζαν κάνουν τώρα ανοίγματα στους αντιπάλους του.
Όμως, ο ρόλος του στην μερική άρση του πετρελαϊκού αποκλεισμού την περασμένη εβδομάδα δείχνει ότι παραμένει κεντρικός μοχλός στην ανατολική Λιβύη, όπου έχει δομήσει σοβαρό μηχανισμό ασφαλείας τα τελευταία έξι χρόνια.
Οι ξένες δυνάμεις προωθούν τώρα τις συνομιλίες μεταξύ των αντιπάλων δυνάμεων με στόχο τον σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας. Ομως, διπλωματικές πηγές λένε ότι ο ρόλος του Χαφτάρ διαταράσσει τις διαπραγματεύσεις, όπως γινόταν επί χρόνια.
“Είναι το μεγάλο κομμάτι που λείπει απ’ το παζλ – τί να κάνουμε με τον Χαφτάρ και πώς να τον εμπλέξουμε”, δηλώνει στο Reuters Δυτικός διπλωμάτης.
Η Λιβύη βρίσκεται δίχως ισχυρή κεντρική εξουσία από την εποχή της ανατροπής του συνταγματάρχη Καντάφι το 2011, και τα αντίπαλα στρατόπεδα έχουν εγκαθιδρύσει παράλληλες δομές διοίκησης με βάσεις στα ανατολικά και δυτικά, αντίστοιχα, από το 2014. Ο Χαφτάρ, στρατιωτικός διοικητής της εποχής του Καντάφι ο οποίος έζησε δυο δεκαετίες στις ΗΠΑ, σταδιακά πήρε τον έλεγχο των ανατολικών εδαφών.
Αφού κέρδισε την υποστήριξη των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, της Αιγύπτου, της Ρωσίας και της Γαλλίας, εξαπέλυσε την επίθεσή του για την κατάληψη της Τρίπολης, τον περασμένο χρόνο.
Όμως, η προέλασή του κατέρρευσε τον περασμένο Ιούνιο όταν η Τουρκία ενίσχυση τις δυνάμεις της κυβέρνησης της Τρίπολης, της “Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας” (GNA). Ο Λιβυκός Εθνικός Στρατός του Χαφτάρ (LNA) υποχώρησε στη Σύρτη .
Και οι δυο διοικήσεις της Λιβύης χρηματοδοτούνται από τις εξαγωγές πετρελαίου, και οι δυο έχουν υποστεί τις συνέπειες όταν οι δυνάμεις του Χαφτάρ επέβαλαν τον αποκλεισμό που έκλεισε τος βασικούς ανατολικούς τερματικούς σταθμούς, πριν οκτώ μήνες. Από τις 19 Σεπτεμβρίου, ξανάρχισε η μερική ροή του πετρελαίου, αποδεικνύοντας την άμεση επιρροή του Χαφτάρ.
Όμως, τόσο η επανεκκίνηση της πετρελαϊκής δρατηριότητας όσο και η παύση των συγκρούσεων πατούν σε “κινούμενη άμμο”.
Ο Χαφτάρ δήλωσε ότι η άρση του αποκλεισμού θα ισχύει αρχικά για ένα μήνα. Η συμφωνία του με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης της Τρίπολης προκάλεσε αντιδράσεις στην δυτική Λιβύη, όπου πολλοί εκφράζουν φόβους ότι αυτό θα δώσει στο LNA μεγαλύτερο έλεγχο επί των εσόδων.
Η στρατιωτική εκεχειρία, εν τω μεταξύ, δεν έχει ακόμη μετατραπεί σε επίσημη κατάπαυση του πυρός, και διατηρείται εν μέρει λόγω των κινδύνων για μια περιφερειακή ανάφλεξη, με την Τουρκία να επιχειρεί να σταθεροποιήσει τα κέρδη και τους διεθνείς υποστηρικτές του Χαφτάρ αποφασισμένους να την περιορίσουν.
Δημοσίως, το LNA λέει ότι δεσμεύεται από την εκεχειρία που ανακοινώθηκε τον Ιούνιο, αλλά επίσης ότι δεν πρόκειται να αποχωρήσει από την Σύρτη.
“Με την παρουσία Σύρων και Τούρκων μισθοφόρων και υπό την απειλή επίθεσης στην Σύρτη, φυσικά και δεν θα αποχωρήσει ο Λιβυκός στατός”, δήλωσε ο Khaled Al-Mahjoub, εκπρόσωπος του LNA .
Οι δυτικές δυνάμεις έχουν προτείνει αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη γύρω από τη Σύρτη. Το κατά πόσον το LNA θα επιδείξει προθυμία να αποδεχθεί κάτι τέτοιο εξαρτάται από τις αποφάσεις των διεθνών υποστηρικτών του Χάφταρ και τους Ρώσους που έχουν αναπτυχθεί εκεί, σημειώνουν αναλυτές. .
Εσωτερικές εντάσεις
Από τον Ιούνιο, όταν έπαυσαν οι εχθροπραξίες, οι εσωτερικές διενέξεις άρχισαν να εμφανίζονται και στις δυο πλευρές, με διαδηλωτές τόσο στα ανατολικά όσο και τα δυτικά να διαδηλώνουν κατά της διαφθοράς και της διάλυσης των δημοσίων δομών.
Στην Τρίπολη, ο καυγάς ξέσπασε δημοσίως ανάμεσα στον πρωθυπουργό Φαγιέζ αλ Σάραζ και τον υπουργό Εσωτερικών, Φαθί Μπασάγκα. Και οι δυο τους βασικοί πρωταγωνιστές της σχέσης με την Τουρκία. Ο Σάρατζ λέει ότι σχεδιάζει να παραιτηθεί τον Οκτώβριο, αλλά η ανεύρεση διαδόχου μοιάζει δύσκολη λογω των τριβών και αντιλπαλοτήτων ανάμεσα σε διάφορες φράξιες που απέκτησαν εξουσία υπό την πρωθυπουργία του.
Στην Ανατολή, οι διεθνείς δυνάμεις αναζητώντας διάδοχο του Χαφτάρ έφεραν στο προσκήνιο τον Αγκίλα Σάλεχ, πρόεδρο του κοινοβουλίου. Ομως, ο Χαφτάρ διατηρεί στρατιωτική και οικονομική εξουσία, και πιθανόν να την χρησιμοποιήσει για να προσπαθήσει να επιβάλλει τον εαυτό του σε πολιτικό επίπεδο λέει στο Reuters o Mohamed Eljarh, πολιτικός αναλυτής.
“Νομίζω ότι ο Χαφτάρ δεν είναι ευτυχής, αυτός είναι ο λόγος που θεωρώ ότι υπάρχει η πιθανότητα να προσπαθήσει να κάνει αυτό που ξέρει να κάνει πολύ καλά – να σαμποτάρει αυτές τις προσπάθειες πολιτικού διαλόγου μέσω της στρατιωτικής δράσης”, προσθέτει.
Οι συνομιλίες υπό τον ΟΗΕ συνεχίζονται παράλληλα με εκείνες μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας καθώς και με τις διαπραγματεύσεις στο Μαρόκο μεταξύ των αντίπαλων λιβυκών κοινοβουλίων, με στόχο την αλλαγή της κυβέρνησης και την έναρξη διαδικασίας για την διεξαγωγή εκλογών.
Ορισμένες δυτικές χώρες θέλουν να περιορίσουν τον Χαφτάρ σε στρατιωτικού χαρακτήρα συνομιλίες. Αλλά η Γαλλία συνεχίζει να πιέζει ώστε ο Χαφτάρ να έχει πολιτικό ρόλο. Γάλλος διπλωμάτης δήλωσε πως το Παρίσι προσπαθεί να εμφανιστεί λιγότερο “φιλο-χαφταρικό” και να εργαστεί με τους υπόλοιπους ευρωπαίους εταίρους ενάντια στην Τουρκία. Ενας άλλος διπλωμάτης δήλωσε πως ο Χαφτάρ είναι κρίσιμο για μια πολιτική λύση.
Τέλος, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ο πιο μεγάλος υποστηρικτής του Χαφτάρ, σκέφτονται να αποσύρουν την υποστήριξή τους, δηλώνουν δυο δυτικοί διπλωμάτες.
“Σίγουρα είναι λίγο πιο σκληροί μαζί του”, δήλωνε ο ένας. “ΟΜως, το γεγονός είναι ότι κανείς δεν μειώνει την υποστήριξη προς το LNA και κανείς δεν χειροτερεύει τη σχεση του με τον Χαφτάρ”.
