Πριν κάποια χρόνια, καθώς περπατούσα στο αεροδρόμιο του Λας Βέγκας, έκανα ό,τι κάνουν όλοι οι ματαιόδοξοι συγγραφείς και πέρασα από το βιβλιοπωλείο για να δω αν είχαν σε καλή θέση ένα πρόσφατο βιβλίο μου. Δεν μπόρεσα να το βρω, αλλά είχα ρίξει μόνο μια ματιά στα ράφια και ίσως να μου ξέφυγε.
Ρώτησα με τακτ στο ταμείο: «Πού είναι το τμήμα της επιστήμης;». Η απάντηση ήταν απλή και σαφής. «Λυπάμαι, δεν έχουμε τμήμα επιστήμης».
Ήταν λογικό αν το καλοσκεφτείς: Στο Λας Βέγκας δεν θα ήθελαν να προωθήσουν την κριτική σκέψη πριν τζογάρετε.
Αν κάποιοι επισκέπτες εξωγήινοι ανέλυαν τι συμβαίνει εδώ, ίσως να απορούσαν ποιο είδος ζωής θα εκμεταλλευόταν σκοπίμως τις αδυναμίες των μελών του, δημιουργώντας συστηματική μεταβίβαση πλούτου από τον παίκτη των τυχερών παιχνιδιών προς τους ιδιοκτήτες των καζίνο. Ίσως το έβλεπαν ως μια πειστική απόδειξη για την απουσία ευφυούς ζωής στη Γη!
Κάποιοι από αυτούς τους παραλογισμούς του ανθρώπινου είδους προέρχονται από την παρόρμηση που έχουμε να νιώθουμε ξεχωριστοί – ότι υπάρχει μια καλοπροαίρετη δύναμη που θα μας φροντίσει, που θα κάνει να συμβούν απίστευτα πράγματα προς όφελός μας.
Ένα πείραμα σκέψης: Βάλτε στη σειρά χίλιους ανθρώπους και πείτε τους να πετάξουν στον αέρα ένα νόμισμα, με τον όρο όποιος φέρνει γράμματα να αποκλείεται από τη συνέχεια. Αν πρόκειται για ένα συνηθισμένο νόμισμα, με 50% πιθανότητα να πέσει κορόνα ή γράμματα, περίπου οι μισοί από τους 1.000 θα φέρουν γράμματα και θα αποκλειστούν από το παιχνίδι.
Βάλτε τους υπόλοιπους 500 να συνεχίσουν το πείραμα ξαναρίχνοντας το νόμισμα. Ακόμα 250 που έφεραν γράμματα θα αποκλειστούν και συνεχίζουμε με τους άλλους 250.
Οι αριθμοί θα ποικίλλουν ελαφρώς από τον ένα γύρο στον άλλο, αλλά κατά μέσο όρο εκείνοι που μένουν στο παιχνίδι θα μειώνονται κατά το ήμισυ: από τους 1.000 στους 500 κι έπειτα στους 250, στους 125, στους 62, στους 31, στους 16, στους 8, στους 4, στους 2 και, τελικά, στον έναν.
Η έκβαση είναι προφανής, αλλά ας το δούμε πιο προσεκτικά: Ο τελευταίος που θα μείνει όρθιος, αυτό το άτομο θα έχει φέρει κορόνα δέκα διαδοχικές φορές. Αυτό δεν έχει συμβεί ποτέ στη ζωή σας, αλλά θα συμβεί σε κάποιο άτομο στις τόσες επαναλήψεις του πειράματος. Σε ποιον θα σπεύσουν να μιλήσουν οι δημοσιογράφοι; Όχι στους 999 χαμένους, αλλά στον έναν που έφερε δέκα φορές κορόνα στη σειρά. Τη συζήτηση τη φαντάζεστε;
Ενθουσιώδης ρεπόρτερ: Πιστεύατε ότι θα κερδίσετε;
Ευτυχής νικητής: Ναι, βέβαια. Σήμερα το πρωί ένιωθα ότι το δωμάτιο είχε την ενέργεια της κορόνας. Κάπου προς τη μέση αυτό το αίσθημα δυνάμωσε. Είχαν μείνει μερικά πετάγματα ακόμα και ήξερα ότι θα νικούσα.
Ο παίκτης του πειράματος αυτού μετέτρεψε ένα εντελώς τυχαίο στατιστικό αποτέλεσμα σε ένα μυστικιστικό πεπρωμένο.
Τα παραπάνω είναι μια ένδειξη του πώς τα συναισθήματα μπορεί να επηρεάζουν τις αποφάσεις μας. Αν καταλαβαίνετε τις πιθανότητες και τις στατιστικές σημαίνει ότι καταλαβαίνετε τον παράγοντα του κινδύνου – κάτι που ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν είναι εγγενώς φτιαγμένος για να αντιλαμβάνεται διαισθητικά.
Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο Ο Αστρικός Αγγελιοφόρος.
