Αυξάνονται τα προβλήματα για τον Σουλτάνο – Το όνομά του συνδέεται με το ξέπλυμα μαύρου χρήματος
«Στενεύει ο κλοιός» για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αφού πέρα από την κατάρρευση της τουρκικής λίρας που απειλεί να συμπαρασύρει και την οικονομία, πλέον είναι αντιμέτωπος και με ένα ακόμη σοβαρό σκάνδαλο, το ξέπλυμα μαύρου χρήματος.
Ο ίδιος ο Τούρκος Πρόεδρος αλλά και ο γαμπρός του, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, βρίσκονται στη «δίνη» ενός τεράστιου διεθνούς σκανδάλου ξεπλύματος μαύρου χρήματος, το οποίο προκαλεί κλυδωνισμούς στη γειτονική χώρα.
Οι μεγαλύτεροι τραπεζικοί κολοσσοί του κόσμου, τα ηχηρότερα ονόματα στον διεθνή τραπεζικό κλάδο, επιδίδονταν επί χρόνια συστηματικά σε ξέπλυμα χρήματος διεκπεραιώνοντας ύποπτες τραπεζικές συναλλαγές που έφτασαν συνολικά στα 2 τρισ. δολάρια. Ανάμεσά τους, ο γερμανικός γίγαντας της Deutsche Bank, που όπως προκύπτει διεκπεραίωσε σχεδόν το 50% των ύποπτων συναλλαγών, αλλά και οι JPMorgan Chase, HSBC, Standard Chartered, Barclays New York Mellon Cop.
Η αποκάλυψη, που οδήγησε χθες σε ελεύθερη πτώση τις τραπεζικές μετοχές, είναι έργο της Διεθνούς Κοινοπραξίας Ερευνητικών Δημοσιογράφων (ICIJ), που προ ετών προκάλεσε κραδασμούς σε κυβερνήσεις με τη δημοσιοποίηση των Panama Papers. Στα απόρρητα έγγραφα εμφανίζονται και τουρκικές τράπεζες, και ανάμεσά τους η Aktif Yatirim Bankasi ή Aktif Bank που φέρεται να έχει διευκολύνει ξέπλυμα βρώμικου χρήματος σε μεγάλη κλίμακα.
Η εν λόγω τράπεζα ανήκει στην Calik Holding, έναν από τους μεγαλύτερους επιχειρηματικούς ομίλους στην Τουρκία που διατηρεί στενούς δεσμούς με την κυβέρνηση Ερντογάν. Από τις αποκαλύψεις της ICIJ προκύπτει μάλιστα πως μια σειρά από τις «ύποπτες συναλλαγές» σχετίζεται με την Calik Holding την περίοδο που ήταν διευθύνων σύμβουλός της ο Μπεράτ Αλμπαϊράκ, γαμπρός του Ερντογάν και υπουργός Οικονομικών.
Σε 88 χώρες
Οι αποκαλύψεις είναι το αποτέλεσμα ερευνών σε περισσότερα από 100 μέσα ενημέρωσης και σε 88 χώρες και βασίστηκε σε περισσότερες από 2.100 «αναφορές για ύποπτη δραστηριότητα» που υπέβαλαν τράπεζες στο δίκτυο κατά του οικονομικού εγκλήματος του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών. Αφορούν συναλλαγές που έγιναν στο διάστημα από το 1999 μέχρι το 2017. Φέρουν την Aktif Bank να έχει μεσολαβήσει για τη διεκπεραίωση ύποπτων συναλλαγών αξίας περίπου 91,6 εκατ. δολαρίων μέσω συνεργατών της στις ΗΠΑ. Μεταξύ άλλων, όμως, τα απόρρητα έγγραφα εμπλέκουν και τη γερμανική εταιρεία πληρωμών Wirecard Bank που γνώρισε προσφάτως αρνητική δημοσιότητα καθώς εμπλέκεται σε απάτη πολλών εκατομμυρίων δολαρίων. Συγκαταλέγεται, άλλωστε, μεταξύ των πελατών της τουρκικής Aktif, σύμφωνα με στοιχεία της αμερικανικής τράπεζας BNY Mellon.
Σε ό,τι αφορά τους διεθνείς τραπεζικούς κολοσσούς, οι ερευνητές δημοσιογράφοι αναφέρουν πως οι τράπεζες μετέφεραν χρήματα σε ανθρώπους ή φορείς που δεν μπορούσαν να εντοπίσουν και να εξακριβώσουν την ταυτότητά τους παρά μόνον μετά την πάροδο ετών. Ενίοτε, όμως, κώφευαν στις σχετικές προειδοποιήσεις των αμερικανικών αρχών και διεκπεραίωναν συναλλαγές για τις οποίες γνώριζαν ήδη ότι ήσαν ύποπτες. Από την πλευρά τους, οι τράπεζες διαμαρτύρονται πως υπέβαλαν σχετικές αναφορές στις Αρχές χωρίς να τύχουν ανταπόκρισης, ενώ οι επικριτές τους τονίζουν πως τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δεν λαμβάνουν ουσιαστικά μέτρα για να εμποδίσουν το οικονομικό έγκλημα.
Ειδικότερα, από την έρευνά τους προκύπτει πως η Deutsche Bank είχε τη μερίδα του λέοντος στις ύποπτες συναλλαγές, έχοντας μεταφέρει κεφάλαια ύψους 1,3 τρισ. δολαρίων, και την ακολουθεί η JPMorgan Chase με κινήσεις ύποπτων κεφαλαίων ύψους 514 δισ. δολαρίων. Οι Barclays, Standard Chartered και Bank of New York Mellon, όπως και κάποιες άλλες λιγότερο φημισμένες διεθνώς, διεκπεραίωσαν ύποπτες κινήσεις κεφαλαίων άνω των 20 δισ. δολαρίων.
Προκύπτει επίσης πως οι ύποπτες κινήσεις κεφαλαίων αυξήθηκαν δραματικά μετά το 2012, οπότε οι αμερικανικές αρχές είχαν επιβάλει βαρύτατα πρόστιμα στις τράπεζες HSBC και Standard Chartered: από 60.000 ετησίως που ανέρχονταν οι ύποπτες συναλλαγές το 2012, σε πάνω από 2 εκατ. ετησίως τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με σχετική έρευνα του Ινστιτούτου Πολιτικής Τραπεζών, οι αρμόδιες υπηρεσίες διερεύνησαν μόλις το 4% αυτών των αναφορών, ενώ αρμόδια υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών τονίζει πως κατάσχεται συνήθως μόλις το 1% των ύποπτων χρημάτων.
Οι τράπεζες έχουν προσλάβει κουστωδίες από υπαλλήλους για να στελεχώσουν τμήματα κατά του ξεπλύματος χρήματος και του οικονομικού εγκλήματος. Σύμφωνα, πάντως, με σχετικό ρεπορτάζ του Bloomberg, συνήθως εργάζονται υπερβολικά πολλές ώρες και χωρίς να έχουν στη διάθεσή τους τις απαιτούμενες πηγές. Ενίοτε αναγκάζονται να καταφεύγουν στην έρευνα μέσω του Google για να εντοπίσουν την ταυτότητα των ανθρώπων πίσω από τις ύποπτες συναλλαγές!
Αναπόφευκτο…
Ορισμένα στελέχη παραδέχονται, όμως, πως στην πραγματικότητα δεν μπορούν να αποτρέψουν κάθε παράνομη δραστηριότητα. «Είναι η φύση των τραπεζών: μεταφέρουν χρήματα», σχολιάζει ο Τζιμ Ρίτσαρντς, πρώην επικεφαλής της ομάδας κατά του ξεπλύματος χρήματος στη Wells Fargo & Co. και στην Bank of America, που σήμερα έχει δική του συμβουλευτική εταιρεία. Ο ίδιος προεξοφλεί πως, παρά τις προσπάθειες να παταχθεί το ξέπλυμα και το οικονομικό έγκλημα, θα υπάρχουν πάντα κεφάλαια που θα είναι προϊόν εγκληματικής δραστηριότητας και θα κινούνται μέσα στο τραπεζικό σύστημα. Καταλήγει, όμως, πως «τα χρήματα αυτά αντιπροσωπεύουν μια μικρή μερίδα των τρισεκατομμυρίων δολαρίων που χειρίζονται οι τράπεζες καθημερινά».
Με πληροφορίες από «Καθημερινή»
