Μια νέα αγορά , αυτή των ΑΠΕ αναδύεται και φέρνει αισιόδοξα μηνύματα ακόμη και σ αυτή την περίοδο της υγειονομικής κρίσης. Μέσα στην επόμενη δεκαετία, το τοπίο στην αγορά ενέργειας στη χώρα μας αλλάζει ραγδαία, δημιουργώντας νέες δυνατότητες, ευκαιρίες, αλλά και αμφίσημες προκλήσεις.
Στο μεταξύ ήδη έχει ανοίξει ο δρόμος για την υλοποίηση έργων συνολικού μεγέθους 455 MW και ύψους επένδυσης 200 εκατομμυρίων ευρώ.
Το μεγαλύτερο φωτοβολταϊκό έργο που αναπτύσσεται αυτό το διάστημα στη χώρα μας και το οποίο ισοδυναμεί με το 50% της ισχύος μιας μεγάλης θερμικής μονάδας φυσικού αερίου, εξελίσσεται στη Δυτική Μακεδονία. Το έργο που αποτελείται από τρία επιμέρους φωτοβολταϊκά πάρκα μεγέθους 230 μεγαβάτ. Σύμφωνα με πληροφορίες το masterplan της Δυτικής Μακεδονίας μεταξύ άλλων περιλαμβάνει αρχική χωροθέτηση χρήσεων γης για τις τεράστιες εκτάσεις των εξαντλημένων λιγνιτικών πεδίων και προετοιμασία για την εκπόνηση Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων.
Σ’ αυτό το γεμάτο εξελίξεις τοπίο, εν μέσω πανδημίας κορωνοϊού ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιριών Φωτοβολταϊκών (Hellenic Association of Photovoltaic Companies, HELAPCO) Δρ. Σωτήρης Κάπελλος, ο οποίος από την αρχή της χρονιάς επισήμανε το βασικό θέμα που θα απασχολήσει τον κλάδο αυτό της απλοποίησης διαδικασιών αδειοδότησης των έργων εξηγεί πώς αλλάζει τα επόμενα χρόνια η αγορά της ενέργειας :
«Μέσα στα επόμενα χρόνια θα προστίθεται στη χώρα μας ετησίως φωτοβολταϊκή ισχύς ίση με μια νέα μονάδα αερίου. Παράλληλα μόνο από τα φωτοβολταϊκά πάρκα θα έχει εγκατασταθεί στο ελληνικό σύστημα μια νέα μικρή ΔΕΗ , με μια επένδυση αξίας ενός δις ευρώ. Σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα , θα πρέπει μέχρι το 2030 η ισχύς των φωτοβολταϊκών να φτάσει τα 7.700 MW. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να εγκατασταθούν μέσα σε μια 10ετία 5GW πάρκα με ρυθμό 400έως 500MW κάθε χρόνο», τονίζει.Παράλληλα, από το 2020 ένα νέο μοντέλο αγοράς στην ενέργεια αλλάζει το τοπίο δημιουργώντας μια νέα δυναμική. Οι επενδυτές των ΑΠΕ και φωτοβολταϊκών μπορούν είτε να συνάπτουν διμερείς συμβάσεις με καταναλωτές είτε να συμμετέχουν κανονικά στην ημερήσια αγορά (targetmodel)) μέσω των φορέων σωρευτικής εκπροσώπησης ΑΠΕ (aggregators), οι οποίοι εκπροσωπούν τις ΑΠΕ στην χονδρεμπορική αγορά ενέργειας.
«Μέσα στην επόμενη δεκαετία οι ιδιώτες παραγωγοί ενέργειας θα ρυθμίζουν την αγορά και μέσω του ανταγωνισμού θα ωφελείται περαιτέρω ο καταναλωτής λόγω της πίεσης της τιμής της κιλοβατώρας προς τα κάτω. Κανείς μάλιστα δεν αποκλείει έχοντας καλύψει τις ανάγκες της χώρας , να εξάγουμε και ενέργεια. Ήδη τα μεγάλα έργα που συμμετέχουν στους διαγωνισμούς λαμβάνουν πλέον τιμές χαμηλότερες από αυτές της χονδρεμπορικής αγοράς. Ο επενδυτής πρέπει να βρει τρόπους να μειώσει το κόστος της παραγωγής του ώστε να γίνει ανταγωνιστικός.
Το θέμα που χρειάζεται προσοχή και πιθανόν κάποια ρύθμιση από την πλευρά της Πολιτείας είναι οι περιπτώσεις όπου οι τιμές είναι τιμές καθορισμένες διοικητικά , όπως για παράδειγμα στα αγροτικά φωτοβολταϊκά και στις ενεργειακές κοινότητες «Πρέπει να πέφτουν έγκαιρα οι εγγυημένες τιμές, ώστε να μην υπάρχουν υπερεπιδοτήσεις και να μη δημιουργηθεί υπερθέρμανση στην αγορά, όπως το 2012-13» εκτιμά ο κ Κάπελλος.
Οι ενεργειακές κοινότητες όπου ένας συνεταιρισμός δημιουργεί μικρά φωτοβολταϊκά πάρκα μέχρι 1 MWανά έργο και μέχρι 18 MWσυνολικά είναι σύγχρονη μορφή παραγωγού ενέργειας , ωστόσο απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στα θέματα τμολογιακής ρύθμισης και διοικητικής διαχείρισης, εκτιμούν οι ειδικοί της αγοράς ενέργειας.
«Εάν χρησιμοποιούσαμε το 1% των εκτάσεων που καλλιεργούνται στη χώρα μας για τοποθέτηση φωτοβολταϊκών, τότε θα μπορούσαμε να καλύψουμε σχεδόν πλήρως τις ανάγκες μας σε παραγωγή ενέργειας» λέει ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών.
Ένα ακόμη θέμα συζήτησης που προέκυψε τελευταία είναι κατά πόσο μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάνελς καλλιεργήσιμες εκτάσεις (γαίες υψηλής παραγωγικότητας). Οι απόψεις διίστανται. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι υπάρχει κίνδυνος να «λυγίσει» η αγροτική παραγωγή κάτω από το βάρος ενός πιο…εύκολου σχετικά κέρδους από τις ΑΠΕ. Άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι η παράλληλη χρήση γης για καλλιέργεια και φωτοβολταϊκά μπορεί να αποδειχθεί ακόμη κι ευεργετική. Σύμφωνα μάλιστα με τους επιστήμονες η απόδοση της καλλιέργειας μπορεί να αυξηθεί σημαντικά σ’ αυτές τις περιπτώσεις, ενώ καλλιέργειες κάτω από φωτοβολταϊκά πάνελς εξοικονομούν έως και 65% νερου.
«Η πρόσφατη υπουργική απόφαση προβλέπει ότι για έργα μέχρι1MW μπορούν να χρησιμοποιηθούν και χωράφια υψηλής παραγωγικότητας. Ωστόσο αυτά αποτελούν ένα μικρό ποσοστό της συνολικής κάλυψης των φωτοβολταϊκών (δεν πρέπει να ξεπεραστεί το 1%) και οι προδιαγραφές που τίθενται για την ύπαρξη φωτοβολταϊκών πάνελς σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις είναι πολύ αυστηρές» , διευκρινίζει ο κ Κάπελλος.
Μια νέα γεμάτη προκλήσεις αγορά δημιουργείται. Γεμάτη προκλήσεις, δυνατότητες, αλλά και κινδύνους οι οποίοι πρέπει να προβλεφθούν , ώστε να διασφαλιστεί η ομαλή πορεία του νέου ενεργειακού τοπίου.