Δημήτρης Παπαστεργίου: Είχαμε πανδημία, ενεργειακή κρίση, αλλά σταθήκαμε όρθιοι και οι Δήμοι και η Κυβέρνηση που στήριξε τους Δήμους, αλλά και οι πολίτες που στηρίχθηκαν πολύ και οι επιχειρηματίες.
Κάναμε πολλά, δεν τα κάναμε όλα, αυτή είναι η αλήθεια και θα ήθελα και με το άλλο καπέλο του Προέδρου της Κεντρικής Ένωσης των Δήμων να σε ρωτήσω πως βλέπεις την Αυτοδιοίκηση τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Θα την αγαπήσουμε λίγο παραπάνω;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Κατ’ αρχάς χαίρομαι πάρα πολύ αγαπητέ μου Δήμαρχε, αγαπητέ μου Πρόεδρε, που βρίσκομαι, εδώ, στον Δήμο σου, για να κάνουμε αυτή τη συζήτηση.
Θέλω, από καρδιάς, να σε συγχαρώ και για τους δύο ρόλους τους οποίους έχεις αναλάβει. Ως Δήμαρχος Τρικκαίων, έχεις πραγματικά την ευκαιρία να κάνεις κάτι πάρα πολύ σημαντικό για την πόλη σου. Πάντα βρίσκω εξαιρετικά ενδιαφέρον -το συζητάμε και με τους συνεργάτες μας- τι είναι αυτό το οποίο κάνει κάποιες πόλεις στην πατρίδα μας να ξεχωρίζουν από κάποιες άλλες. Να μπορούν να αναπτύσσονται πιο γρήγορα, να προσφέρουν καλύτερη ποιότητα ζωής, να προσελκύουν τελικά κόσμο, από το να χάνουν κόσμο;
Σίγουρα όταν σκεφτόμαστε τις επιτυχημένες πόλεις στην Ελλάδα -με βάση αυτούς τους δείκτες που δεν είναι μόνο αναπτυξιακοί, είναι δείκτες ποιότητας ζωής- θα έλεγα το μετράς και από τα χαμόγελο των ανθρώπων, τα Τρίκαλα είναι μια χαρούμενη πόλη. Τι μαθήματα μπορούμε να πάρουμε εμείς και τι μαθήματα μπορεί να πάρει η υπόλοιπη αυτοδιοίκηση από αυτά τα πετυχημένα παραδείγματα.
Έχεις δίκιο να λες, ότι αυτήν την τετραετία στηρίξαμε πολύ την αυτοδιοίκηση. Τη στηρίξαμε και θεσμικά, τη στηρίξαμε, όμως, πρωτίστως οικονομικά. Εσύ το γνωρίζεις καλύτερα από εμένα, και το γνωρίζουν νομίζω όλοι οι Δήμαρχοι της χώρας αλλά και οι Περιφερειάρχες μας, ότι ουδέποτε υπήρχαν περισσότεροι πόροι διαθέσιμοι για την Αυτοδιοίκηση, ώστε να υλοποιήσει μια σειρά από σημαντικά έργα, τα οποία όμως πάντα πρέπει να εναρμονίζονται με τις κεντρικές πολιτικές κατευθύνσεις της κυβέρνησης.
Έχουμε δύο προτεραιότητες οι οποίες είναι αδιαπραγμάτευτες: την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, και νομίζω ότι εδώ μπορούμε να συζητήσουμε στη συνέχεια τι αυτό μπορεί να σημαίνει και για την πόλη των Τρικάλων αλλά τι μπορεί να σημαίνει και για τις υπόλοιπες πόλεις.
Ταυτόχρονα, όμως, έπρεπε να παίξουμε και άμυνα. Κι όταν λέω άμυνα έπρεπε να στηρίξουμε Δήμους, Περιφέρειες, και να στηρίξετε κι εσείς με τη σειρά σας εμάς, για να ξεπεράσουμε μεγάλες κρίσεις, όπως η πανδημία. Πολλές φορές κατηγορούμαστε, ξέρεις, ότι δαπανήσαμε πάρα πολλά χρήματα στη διάρκεια της πανδημίας κι ότι ο κόσμος στηρίζεται, λέει, σε επιδόματα. Αναρωτιέμαι ποια θα ήταν η κατάσταση της χώρας ειδικά ως προς το επίπεδο των κοινωνικών ανισοτήτων εάν δεν είχαμε δώσει αυτά τα χρήματα για να στηρίξουμε κυρίως τους πιο ευάλωτους. Βελτιώνεται ο δείκτης των κοινωνικών ανισοτήτων στη χώρα μας, θέλουμε να βελτιώνεται και ο δείκτης των περιφερειακών ανισοτήτων και σε αυτό στοχεύει η πολιτική μας.
Πιστεύω ότι η μεγάλη μεταρρύθμιση της αυτοδιοίκησης, η θεσμική, είναι ακόμα μπροστά μας. Και τι εννοώ με αυτό; Αυτό το οποίο ονομάζουμε πολυεπίπεδη διακυβέρνηση. Η αλήθεια είναι ότι κάναμε βήματα, αλλά δεν έχουμε ολοκληρώσει αυτή τη μεταρρύθμιση, η οποία πολύ απλά θα καθορίζει με πολύ μεγαλύτερη σαφήνεια σε ποιο επίπεδο πρέπει να ασκούνται οι πολιτικές και πως τα διάφορα επίπεδα του κεντρικού κράτους, της Περιφέρειας και των Δήμων μπορούν να συνεργάζονται μεταξύ τους.
Κάναμε κάποιες σημαντικές παρεμβάσεις που επέτρεψαν καταρχάς στους δήμους να κυβερνηθούν. Θυμίζω τον βραχνά της απλής αναλογικής.
Δημήτρης Παπαστεργίου: Ποιος μπορεί να τον ξεχάσει.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ενδεχομένως στην περίπτωση κάποιων Δήμων, με ισχυρούς Δημάρχους, αυτό να μην είχε τόση σημασία. Για Δημάρχους, όμως, που εκλέχτηκαν στον δεύτερο γύρο, και έπρεπε να είναι εξαρτημένοι από μια μικρή μειοψηφία στο Δημοτικό Συμβούλιο, αν δεν είχαμε κάνει αυτές τις παρεμβάσεις οι Δήμοι θα ήταν παντελώς ακυβέρνητοι. Ένα μάθημα ενδεχομένως για το τι μπορεί να μας περιμένει και σε εθνικό επίπεδο με την απλή αναλογική.
Επομένως, θα έλεγα, ότι για την επόμενη τετραετία έρχεται η υλοποίηση μιας σειράς σημαντικών έργων, τα οποία ήδη δρομολογούνται με συγκεκριμένα χρηματοδοτικά εργαλεία. Η επόμενη τετραετία είναι η χρονιά της υλοποίησης. Ο Περιφερειάρχης έχει δίκιο. Μου έλεγε, ερχόμενος εδώ, ότι παλιά ψάχναμε για έργα και τώρα ψάχνουμε για εταιρίες να υλοποιήσουν τα έργα. Άρα έργα υπάρχουν και πάρα πολλά μάλιστα. Χρηματοδότηση υπάρχει, ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, περισσότεροι πόροι από το ΕΣΠΑ, εθνική χρηματοδότηση, Ταμείο Ανάκαμψης.
Θέλω να θυμίσω, ότι το Ταμείο Ανάκαμψης είναι 31 δισεκατομμύρια πρόσθετα χρήματα για την πατρίδα μας, πολλά εκ των οποίων τελικά διοχετεύονται μέσω των Περιφερειών. Νομίζω ότι τα Τρίκαλα είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα του πως όλα αυτά τα χρηματοδοτικά εργαλεία έρχονται και ενώνονται. Πρέπει, όμως, να υπηρετούν ένα κοινό όραμα. Διότι αλλιώς το χρήμα χάνεται δεξιά και αριστερά χωρίς να υπάρχει μια συνεκτική πολιτική.
Δημήτρης Παπαστεργίου: Έχεις απόλυτο δίκιο ότι αυτό το οποίο έλεγε και ο Κώστας Αγοραστός ότι είμαστε σε αυτό το σημείο που έχουμε τον εξής χαρούμενο μπελά, να μπορέσουμε να βρούμε τη δυνατότητα, τα εργατικά χέρια και τις εταιρίες που θα τρέξουν έργα. Την ώρα αυτή υλοποιούμε στα Τρίκαλα έργα περίπου 130 εκατομμυρίων ευρώ. Δεν έχουμε ξαναδεί ποτέ μας τόσα χρήματα στην Αυτοδιοίκηση Α’ και Β’ βαθμού. Την αλήθεια πρέπει να τη λέμε.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ναι, και γι’ αυτό και τα ζητήματα της αποτελεσματικότητας, της μελετητικής ωρίμανσης, της παρακολούθησης της εξέλιξης των έργων. Άρα, ζητήματα τα οποία έχουν να κάνουν με τον σκληρό διαχειριστικό πυρήνα της αυτοδιοίκησης αποκτούν τόσο μεγάλη σημασία. Διότι θέλουμε τα έργα να υλοποιούνται, να γίνονται οι σωστές μελέτες, να προχωράνε, να προκηρύσσονται, να δημοπρατούνται και μετά να υλοποιούνται και να παραδίδονται.
Πρέπει να πω ότι εδώ, στη Θεσσαλία, συνολικά δείχνετε το δρόμο. Η Περιφέρεια είναι εξαιρετικά αποτελεσματική, ο Περιφερειάρχης, ο κ. Αντιπεριφερειάρχης εδώ, δείχνετε το δρόμο για το πώς αυτό μπορεί να γίνει και σε επίπεδο Αυτοδιοίκησης Α’ βαθμού και σε επίπεδο Περιφέρειας.
Δημήτρης Παπαστεργίου: Το σημαντικό είναι να κινούμαστε όλοι μπροστά. Αυτό με το οποίο σε καλωσόρισα στα Τρίκαλα. Διότι η τοξικότητα έχει πάει τις κοινωνίες, πολλές κοινωνίες, πίσω.
Εδώ το Μουσείο είναι δείγμα του πώς σε μια μικρή κοινωνία -και ίσως είναι απάντηση στο τι κάνουμε καλά, τι κάνουμε ιδιαίτερα- ένας παλιός Δήμαρχος έκανε την ανταλλαγή του οικοπέδου για να φύγουν οι φυλακές, ένας άλλος Δήμαρχος ήταν αυτός που βοήθησε να φύγουν οι φυλακές. Ο προηγούμενος από εμένα Δήμαρχος ενέταξε το έργο αυτό στο ΕΣΠΑ και ήρθε σε εμένα μαζί με τον Κώστα Αγοραστό -ο Κώστας ήταν και στη μελέτη- να το υλοποιήσουμε. Άρα, αυτό φέρνει σύμπνοια και να κοιτάμε μπροστά.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ναι, και ξέρουμε πολύ καλά ότι στην πολιτική οι μακροχρόνιες πολιτικές μπορεί να ξεκινούν από κάποιους και να τελειώνουν με κάποιους άλλους. Είναι η φύση της δουλειάς μας.
Όμως, ειδικά για το Μουσείο εδώ, έχω μείνει πάρα πολύ εντυπωσιασμένος και από την καλαισθησία του χώρου αλλά και από την ευρηματικότητα και το μεράκι που έχει μπει στον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται το σπουδαίο έργο του Τσιτσάνη. Και νομίζω ότι αρχίζω και καταλαβαίνω καλύτερα γιατί τα Τρίκαλα είναι πια ένας από τους τοπικούς οικοτουριστικούς προορισμούς της χώρας. Δεν θα το περίμενε κανείς αυτό, δεν θα ήταν καθόλου αυτονόητο.
Με τα σημαντικά έργα και τις παρεμβάσεις τις οποίες κάνετε καταφέρνετε να συνδυάζετε καλύτερη ποιότητα ζωής για τους κατοίκους αλλά και να κάνετε τα Τρίκαλα πολύ πιο εύκολα επισκέψιμα. Βοηθάμε κι εμείς με τα μεγάλα έργα υποδομής, με τον Ε65 να βοηθήσουμε στην πρόσβαση. Αλλά θέλω κυρίως να σταθώ στη μεγάλη σημασία που αποδίδω σε αυτή τη λογική των πράσινων, των φιλικών προς το περιβάλλον, πόλεων για τους ίδιους τους κατοίκους τελικά των πόλεων. Αυτοί ζουν τις πόλεις, οι επισκέπτες έρχονται, φεύγουν αλλά τελικά εσείς ζείτε εδώ, συνδυάζετε τη δουλειά σας με την ψυχαγωγία σας. Μπορώ μόνο να φανταστώ πόσος κόσμος πρέπει να κυκλοφορεί στο ποτάμι και πόσος περισσότερος κόσμος θα κυκλοφορεί όταν με το καλό τελειώσει το έργο της ανάπλασης. Αυτό, τελικά, γίνεται και αναπτυξιακός πόλος, όχι μόνο γιατί τα έργα αυτά καθαυτά έχουν ένα αναπτυξιακό αποτύπωμα, αλλά και γιατί πιστεύω ότι θα υπάρχει τα επόμενα χρόνια μία μεγάλη τάση να επιλέγει κανείς το πού θα ζει και το πού θα εργάζεται δίνοντας σημασία στην ποιότητα ζωής.
Τα Τρίκαλα εδώ μπορούν να προσελκύσουν επιχειρήσεις, ελεύθερους επαγγελματίες, ψηφιακούς νομάδες. Η απάντηση είναι «γιατί όχι;». «Μα», θα λες, «τώρα θα έρθω να ζήσω και να δουλέψω από τα Τρίκαλα;». Ναι, βεβαίως. Μπορεί να γίνει πράξη όταν έχεις αυτή την ποιότητα ζωής, όταν έχεις δυνατότητα να έχεις υψηλές ταχύτητες διασύνδεσης, όταν έχεις ένα καλό κοινωνικό κράτος να σε φροντίζει, καλά σχολεία, καλό νοσοκομείο, εύκολη πρόσβαση. Έτσι ουσιαστικά βγαίνει η περιφέρεια από την απομόνωση και νομίζω ότι αυτό το όραμα το υπηρετείτε πολύ καλά.
Δημήτρης Παπαστεργίου: Και όχι μόνο εμείς. Είναι πάρα πολύ σημαντικό, Πρόεδρε, ότι η Ευρώπη κατευθύνεται στην κατεύθυνση αυτή, της βιώσιμης ανάπτυξης. Γι’ αυτό και ξεκίνησε μία αποστολή, ως «mission» το αναφέρει, για τις 100 κλιματικά ουδέτερες πόλεις.
Εδώ, λοιπόν, έγινε μία συνταρακτική δουλειά από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, από τον Κώστα, από τον Θύμιο Μπακογιάννη, προκειμένου να μπορέσουν οι ελληνικές πόλεις να συμμετέχουν σε αυτή την αποστολή.
Είμαστε έξι ελληνικές πόλεις, τα Τρίκαλα και άλλες πέντε, Καλαμάτα, Κοζάνη, Γιάννενα, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, προκειμένου να καταφέρουμε το 2030, και η Περιφέρεια Θεσσαλίας φυσικά, το 2030 να κάνουμε τις πόλεις μας κυκλικές, ουδέτερες, ενεργειακά αυτόνομες. Κάτι το οποίο η Ευρώπη θα φτάσει να κάνει το 2050. Τεράστια ως πρόκληση, μεγάλο ως έργο, αλλά εδώ θέλουμε βοήθεια.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ναι, και θα την έχετε. Γιατί για εμας η πρόκληση αυτή είναι εθνική αλλά είναι ταυτόχρονα και τοπική. Σε εθνικό επίπεδο έχουμε θέσει πολύ φιλόδοξους στόχους με τον Υπουργό, την Γενική Γραμματέα, για πολύ μεγάλη διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο μείγμα της ηλεκτροπαραγωγής της χώρας και θα πετύχουμε τους στόχους μας. Και όταν μιλάμε για ΑΠΕ εννοούμε, ναι, και υδροηλεκτρικά. Το έλεγα και πριν, αυτό που γινόταν με την Μεσοχώρα ήταν μια τρέλα.
Έχουν πέσει 500 εκατομμύρια σε αυτό το έργο. Έχεις ένα φράγμα το οποίο ουσιαστικά, και ανεξάρτητα από την μεταφορά των υδάτων, ως υδροηλεκτρικό έργο αυτή την στιγμή είναι δεδομένο ότι θα λειτουργήσει και πρέπει να λειτουργήσει και θα προσφέρει σημαντικά φθηνή ενέργεια στο ενεργειακό μείγμα.
Αλλά για μένα το πραγματικό μέλλον είναι η αποκέντρωση των φιλικών προς το περιβάλλον μορφών παραγωγής ενέργειας. Γι’ αυτό και βλέπετε ότι όλα τα προγράμματα τα οποία βγάζουμε τώρα ουσιαστικά εκεί κατευθύνονται. Το «Αλλάζω θερμοσίφωνα» τι είναι; Ο ηλιακός θερμοσίφωνας είναι η πιο απλή μορφή Ανανεώσιμης Πηγής Ενέργειας. Η πρώτη και η πιο απλή. Η πιο φθηνή. Εξαιρετικά αποτελεσματική, με ελληνική προστιθέμενη αξία. Το τονίζω γιατί αυτό δεν ισχύει κατ’ ανάγκη για όλες τις τεχνολογίες.
Βλέπω πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για όλα τα προγράμματα τα οποία έχουν να κάνουν με το «Εξοικονομώ», το ενεργειακό αποτύπωμα του σπιτιού. Όταν μιλάμε για κλιματικά ουδέτερες πόλεις, δύο πράγματα να κοιτάμε: τα σπίτια, με το πώς καταναλώνουν ενέργεια, και τις μεταφορές. Αυτά είναι για τις πόλεις τα δυο μεγάλα στα οποία εστιάζουμε και βεβαίως στα «Φωτοβολταϊκά στην στέγη» και αυτά, το τονίζω, με τη δυνατότητα αποθήκευσης. Αυτό επιδοτούμε και αυτό πρέπει να επιδοτούμε, γιατί εκεί έχουμε τις μεγάλες ανάγκες για την ευστάθεια του συστήματος. Άρα, οι πόλεις οι οποίες θα εντάξουν τις εθνικές μας πολιτικές στο δικό τους τοπικό σχεδιασμό, εκ των πραγμάτων, θα μπορούν να γίνουν πρωταγωνίστριες. Και εμείς θέλουμε πόλεις που βάζουν τους στόχους ψηλά.
Η άλλη μεγάλη πρόκληση είναι η κίνηση στην πόλη. Αυτό που λέμε «έξυπνη κινητικότητα». Εσείς εδώ προσφέρεστε. Έχετε ποδήλατα, που είναι η πιο φθηνή και η πιο απλή μορφή πράσινης κινητικότητας. Και μετά είναι η ηλεκτροκίνηση, τα σχέδια της τοποθέτησης των φορτιστών, το πώς δουλεύει, το πώς δουλεύουν οι αστικές συγκοινωνίες μέσα στην πόλη.
Εδώ το μέγεθος βοηθάει. Δηλαδή, το να μην είσαι μια τεράστια πόλη. Πας να βάλεις τώρα φορτιστές στην Αθήνα, δεν είναι τόσο εύκολο όσο το να πας βάλεις ένα δίκτυο φορτιστών στα Τρίκαλα. Το να μετακινείσαι με το ποδήλατο στα Τρίκαλα ή με το ηλεκτρικό ποδήλατο αύριο, είναι απολύτως εφικτό. Το να μετακινείσαι με ποδήλατο στην Αθήνα είναι πιο δύσκολο.
Δημήτρης Παπαστεργίου: Το κάνω παρόλα αυτά και στην Αθήνα. Με ποδήλατο στην ΚΕΔΕ. Σε αυτήν την κουβέντα θέλω να βάλω και μια παράμετρο μιας και είδα και τον Γιώργο Σταμάτη νωρίτερα εδώ.
Στο πόσο σημαντικό είναι για τις πόλεις μας πλέον να γίνονται συμπεριληπτικές και με τις αναπλάσεις που κάνουμε, να δίνουμε πλέον δίοδο σε όλους. Στον άνθρωπο με αναπηρία, στη μητέρα και τον πατέρα με το καροτσάκι και το παιδί. Είναι πάρα πολύ σημαντικό ότι μέσω των αναπλάσεων αυτών πλέον οι πόλεις μας ανοίγουν και ανοίγουν ισόρροπα και δίκαια για όλους.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Νομίζω ότι τα ζητήματα της προσβασιμότητας, συνολικά, στα δημόσια κτίρια είναι ένας δρόμος από τον οποίον δεν μπορούμε και δεν πρέπει να ξεφύγουμε. Είναι πάρα πολύ σημαντικό, αυτό που πάντα ήταν, αν θέλεις, μία συμβατική υποχρέωσή μας, να το εντάξουμε πιο πολύ μέσα στο ίδιο μας το σκεπτικό και να βάζουμε τους εαυτούς μας πάντα στη θέση των ανθρώπων που έχουν δυσκολίες στην πρόσβαση, στην κινητικότητα, για να μπορούμε να τους εξυπηρετούμε, ώστε να αισθάνονται ότι είναι μέρος ενός ευρύτερου κοινωνικού συνόλου.
Και βέβαια τα νέα παιδιά που μας ακούν εδώ, να μπορούμε να διδάσκουμε στα σχολεία ότι η διαφορετικότητα είναι πλούτος για μία κοινωνία και ότι δεν μπορούμε να επιτρέψουμε διακρίσεις κανενός είδους, ειδικά για άτομα με αναπηρία που χρήζουν παραπάνω προσοχής. Θυμάμαι, τώρα, μιας και μιλάμε για προσβασιμότητα, την πολύ μεγάλη, ίσως η πιο εμβληματική κίνηση την οποία κάναμε σχετικά με την προσβασιμότητα σ’ έναν πάρα πολύ συμβολικό τόπο, ήταν η παρέμβαση που κάναμε στην Ακρόπολη. Θυμάστε τότε, όταν φτιάξαμε τον ανελκυστήρα για τα άτομα με αναπηρία για να μπορούν να ανεβαίνουν με καροτσάκι και τους ειδικούς διαδρόμους, τους οποίους μελετήσαμε πάρα πολύ, τι ακούσαμε; Ότι «τσιμεντώνουμε» την Ακρόπολη, βεβηλώνουμε το Μουσείο. Ανέβηκαν στην Ακρόπολη άνθρωποι που δεν είχαν πατήσει το πόδι τους ποτέ στον Ιερό Βράχο, για να μας κουνήσουν το δάχτυλο και να μας πουν ότι καταστρέφουμε το πολιτιστικό μας απόθεμα.
Τελικά δικαιωθήκαμε, βέβαια, απόλυτα. Διότι κάναμε το απολύτως σωστό. Αλλά το λέω και αυτό ως μία ένδειξη του πόσο σημαντικό είναι και για τους χώρους πολιτισμού τους οποίους έχουμε, να εξασφαλίζουμε ότι μπορεί να υπάρχει προσβασιμότητα. Δεν θα λυθεί το ζήτημα της προσβασιμότητας από τη μία στιγμή στην άλλη, αλλά, πια, είναι δεδομένο ότι είναι ένας δρόμος από τον οποίον δεν μπορούμε και δεν πρέπει να ξεφύγουμε.
Δημήτρης Παπαστεργίου: Αυτές είναι οι πόλεις που πραγματικά οραματιζόμαστε και εμείς. Πόλεις σαν χθες.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Στα Μετέωρα. Να πω και για τα Μετέωρα, πόσο σημαντική είναι η προστασία του θρησκευτικού χαρακτήρα των Μετεώρων. Πόσο σημαντικό είναι ιστορικά για την ανάπτυξη της περιοχής. Πόση δουλειά έχει γίνει από το Υπουργείο Πολιτισμού. Μάλιστα, η Υπουργός Πολιτισμού με ενημέρωσε ότι θα είναι πάλι εδώ στα μέσα της άλλης εβδομάδας για να συζητήσει εκκρεμότητες τις οποίες έχουμε και να κοιτάξουμε να δούμε πώς μπορούμε να δώσουμε λύση. Τα Μετέωρα είναι ένας τόσο μοναδικός τόπος που σε λίγο, ήδη φαντάζομαι, θα έχουμε το ανάποδο πρόβλημα: της προστασίας τους και της διαχείρισης του υπερτουρισμού τον οποίο βλέπουμε να έρχεται. Δηλαδή, ας ετοιμαζόμαστε από τώρα για την επόμενη μέρα, γίνεται ήδη αυτό, το να σκεφτούμε το πώς θα διαχειριστούμε τον κόσμο ο οποίος θα θέλει να έρχεται στα Μετέωρα, αν κρίνω γενικά από τη ζήτηση η οποία υπάρχει για επισκεψιμότητα στην περιοχή σας.
Και, βέβαια, το καλό είναι πια ότι με αφορμή έναν «εικονικό» προορισμό, ο κόσμος θα θέλει να μένει παραπάνω και να εξερευνά όλη την περιοχή. Έτσι δεν είναι; Γιατί εδώ υπάρχουν ακόμα, όλος ο ορεινός όγκος των Τρικάλων που είναι γνωστός αλλά δεν είναι τόσο γνωστός και η ίδια η πόλη.
Να πώς η σύνδεση τώρα με τον Ε65, με τη Δυτική Μακεδονία και με την Ήπειρο -η καρδιά της Πίνδου ουσιαστικά είναι λίγο πιο πάνω- κι όλα αυτά μπορούν να αποτελέσουν μία ευκαιρία για συνεργασίες μεταξύ των Περιφερειών, από τη στιγμή που θα τελειώσουν οι οδικοί άξονες. Δηλαδή, περνάει κανείς πολύ άνετα δέκα μέρες εξερευνώντας αυτό το κομμάτι Ηπείρου, Δυτικής Μακεδονίας και Δυτικής Θεσσαλίας, αν αγαπάει λίγο τα βουνά και τον ορεινό τουρισμό.
Δημήτρης Παπαστεργίου: Είμαστε πάρα πολύ αισιόδοξοι κι έχουμε πολλή δουλειά να κάνουμε τα επόμενα τέσσερα χρόνια λοιπόν. Πήρα το κινητό στο χέρι όχι γιατί μου έστειλε μήνυμα η γυναίκα μου, αλλά γιατί πάμε στο αγαπημένο θέμα για να κλείσουμε, γιατί και το πρόγραμμά σας ξέρω ότι είναι πολύ πιεσμένο. Ψηφιακές εφαρμογές και πώς μπορούμε να κάνουμε τη ζωή μας καλύτερη.
Εδώ, μαζί με τον Κυριάκο Πιερρακάκη και τον Θοδωρή Λιβάνιο έχουμε κάνει εντυπωσιακά πράγματα. Λέγαμε νωρίτερα για την προσβασιμότητα των ανθρώπων με αναπηρία, αυτό είναι μία εφαρμογή από το κινητό που παίζουμε, που βλέπουμε τις θέσεις των ΑμεΑ μέσα στην πόλη και κατά πόσον είναι κατειλημμένες.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ναι, μάλιστα.
Δημήτρης Παπαστεργίου: Βλέπουμε ας πούμε τώρα ότι η μία από τις δύο θέσεις στην κεντρική πλατεία είναι κατειλημμένη, άρα πώς μπορείς…
Κυριάκος Μητσοτάκης: Αυτοκινήτων, στάθμευσης λες, ναι.
Δημήτρης Παπαστεργίου: Ναι, μπορούμε να το ξέρουμε πάρα πολύ γρήγορα. Ένα άλλο το οποίο κάναμε, το οποίο το θεωρώ εξαιρετικό και δούλεψε πάρα πολύ ωραία, ήταν το πρόγραμμα της Novoville που χρησιμοποιούμε για τα παράπονα και το παρκάρισμα.
Φέτος κάναμε το εξής εντυπωσιακό, Πρόεδρε, βάλαμε λοιπόν το παρκάρισμα στην πόλη και παράλληλα είπαμε το εξής στους πολίτες: τα μισά από τα λεφτά που θα πληρώνετε, 0,60 την ώρα είναι, θα τα κάνουμε κιλοβατώρες. Δηλαδή πας να παρκάρεις και τα μισά λεφτά μετατρέπονται σε κιλοβατώρες, τα οποία τα βάζουμε σε μία «κοινωνική μπαταρία», αν θέλετε. Στην ουσία φέτος πληρώσαμε το ρεύμα σε πάνω από 500 νοικοκυριά τυχαία, με τα χρήματα που είχαμε παρκάροντας εδώ. Είναι εντυπωσιακό το πώς μπορεί η εφαρμογή, η τεχνολογία να σε βοηθήσει.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Εδώ να πω κάτι, το οποίο το θεωρώ πάρα πολύ σημαντικό. Νομίζω ότι στις ψηφιακές εφαρμογές έχει γίνει πραγματικά μία επανάσταση. Δεν έγινε τυχαία, πέτυχε διότι είχε σχεδιαστεί με πάρα πολύ μεγάλη προσοχή πολύ πριν αναλάβουμε την ευθύνη της διακυβέρνησης.
Όμως, η καινοτομία και η ευρηματικότητα στις εφαρμογές -ειδικά σε τέτοιες εφαρμογές οι οποίες έχουν να κάνουν με την ποιότητα ζωής, με τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί μια πόλη- δεν μπορούν να έρθουν κεντρικά, αποκεντρωμένα θα έρθουν οι ιδέες. Και η εταιρία που μπορεί να το αναπτύξει εδώ μπορεί να είναι κάλλιστα εδώ. Ο Δήμος θα το σκεφτεί.
Δημήτρης Παπαστεργίου: Και είναι εδώ.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα είναι εδώ. Άρα αυτό έχει μια τεράστια σημασία στο πώς εμείς μετά μπορούμε να πούμε, «πολύ ωραία, να μια ωραία ιδέα, πάμε, λοιπόν, εδώ μέσω της ΚΕΔΕ και του Υπουργείου. Αυτό δούλεψε στα Τρίκαλα, σας ενδιαφέρει;». Βοηθάμε στη χρηματοδότηση, η εταιρία είναι ικανοποιημένη γιατί πουλάει το προϊόν σε παραπάνω πελάτες, αν μπορέσουμε να απλοποιήσουμε και λίγα θέματα στα ζητήματα της συμβασιοποίησης τέτοιων έργων, ακόμα καλύτερα. Αλλά για όλο το κομμάτι των «έξυπνων πόλεων» δεν υπάρχει μία λύση, είναι πάρα πολλές λύσεις και είναι να σκεφτείς τι είναι αυτό το οποίο δουλεύει καλύτερα για την κάθε πόλη.
Δημήτρης Παπαστεργίου: Καλύτερα, και πώς μπορεί η τεχνολογία πραγματικά να μας κάνει να νιώσουμε μεγαλύτερη ασφάλεια στις πόλεις μας. Η βιωσιμότητα και η ανθεκτικότητα των πόλεών μας νομίζω πως θα είναι το ζητούμενο.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Και αυτό το οποίο λες είναι πάρα πολύ σημαντικό, για να κλείσουμε με αυτό, γιατί η ανθεκτικότητα είναι η λέξη-κλειδί. Μιλήσαμε για τη θετική πλευρά που είναι η αναπτυξιακή δυναμική, η καλή ποιότητα ζωής.
Η ανθεκτικότητα είναι η προστασία μας απέναντι σε αυτό το οποίο ξέρουμε ότι ήδη είναι εδώ, που είναι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, που μας υποχρεώνει να σκεφτόμαστε πάντα. Το ζήσαμε εδώ πολύ καλά, ξέρουμε τι περάσαμε με τον «Ιανό» και γι’ αυτό και βλέπουμε επενδύσεις σε έργα πρόληψης. Μπορεί να λες τώρα «τι το κάνω αυτό το αντιπλημμυρικό; Αυτό είναι να μου τύχει μια φορά τα 100 χρόνια». Και όμως, βλέπεις ότι αυτό που λες ότι θα σου τύχει μια φορά τα 100 χρόνια, μπορεί να είναι μια φορά τα 10 χρόνια πια.
Το κόστος από μια τέτοια φυσική καταστροφή είναι τεράστιο. Δηλαδή, εμάς ο «Ιανός» μάς στοίχισε κοντά στο 1 δισ. τελικά. Αδιανόητο κόστος για ένα φαινόμενο το οποίο κράτησε πόσο; 12 ώρες, ούτε. Άρα στην ανθεκτικότητα και το πώς προστατεύεται το ποτάμι, τα ζητήματα που συζητήσαμε πριν, εκεί έρχεται και μπαίνει η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση. Μου λες, «μα εγώ πρέπει να καθαρίζω το ποτάμι και αρμοδιότητα έχει η κτηματική εταιρία». Εδώ, κ. Γενικέ, έχουμε και τον προϊστάμενο μαζί μας του Γενικού Λογιστηρίου, αυτά είναι τα θέματα που πρέπει να λύσουμε την επόμενη μέρα.
Δημήτρης Παπαστεργίου: Αυτή η εφαρμογή μας δείχνει σε 14 σημεία στο νομό τη στάθμη των ποταμών. Την προηγούμενη εβδομάδα, όντως, είχαμε μια πολύ έντονη βροχόπτωση και είχαμε προβλήματα. Άρα αυτό το οποίο μας μετράει, είναι το κατά πόσο οι πόλεις μας μπορούν πολύ γρήγορα να γυρίσουν πίσω στην κανονική τους ζωή. Μέσα σε δύο περίπου ώρες είμαστε εντάξει. Ανεβάσαμε και τη φόρμα για όποια αιτήματα υπήρχαν για αποζημιώσεις από τα πλημμυρισμένα υπόγεια.
Άρα, ναι, το κλίμα αλλάζει. Θα πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε όλοι μας για να το αναστρέψουμε, αλλά να είμαστε και εκεί δίπλα όταν τα πράγματα είναι δύσκολα.
Θα κλείσω, μιας και έλεγες νωρίτερα για τις δυνατότητες που πλέον η επαρχία δίνει στο να αναπτύσσονται επιχειρήσεις εδώ, έχω δύο ανθρώπους που έχουν αναπτύξει επιχειρήσεις ψηφιακές, εδώ στα Τρίκαλα. Είναι ο Γιάννης Καραθάνος και ο Σάκης Καμέας. Βλέπω τον Σάκη πρώτο.
Σάκη, κάτι ήθελες να ρωτήσεις. Ο Σάκης έχει μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες ηλεκτρονικού εμπορίου, κατασκευάζει πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου. Και είναι πολύ σημαντικό ότι υπάρχουν άνθρωποι πληροφορικής εδώ, στα Τρίκαλα, που δουλεύουν από εδώ.
Θανάσης Καμέας: Πρόεδρε, καλησπέρα, καλώς ήρθες στην πόλη μας. Δημήτρη, ευχαριστώ πολύ για την ερώτηση.
Ονομάζομαι Θανάσης Καμέας. Η εταιρεία μου δραστηριοποιείται στο χώρο της τεχνολογίας και συγκεκριμένα στο e-commerce business and development. Ήθελα να κάνω μία ερώτηση. Μετά από αρκετές έρευνες που έχουν προκύψει, 8 στους 10 ιδιοκτήτες εταιρειών τεχνολογίας, αντίστοιχη με τη δική μου, δυσκολεύονται πάρα πολύ να βρουν προσωπικό εξειδικευμένο.
Ποιες πρωτοβουλίες δρομολογείτε ή πρόκειται να δρομολογήσετε για την προώθηση προγραμμάτων εκπαίδευσης SΤΕΜ και επανεξειδίκευσης αυτού του προσωπικού, ιδιαίτερα σε τομείς οι οποίοι σχετίζονται με την ψηφιακή τεχνολογία και την τεχνητή νοημοσύνη; Επίσης, θα ήθελα να ρωτήσω αν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο, από τη δική σας πλευρά, με το οποίο θα συνδέσετε τα πανεπιστήμια με τη συγκεκριμένη αγορά εργασίας. Σας ευχαριστώ πολύ.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Έχω τον κατάλληλο άνθρωπο μαζί μου. Δεν θα τα πω εγώ αυτή τη φορά, θα δώσω το μικρόφωνο στον πρόεδρο της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης να μας πει δυο κουβέντες.
Γιατί το λέω αυτό; Διότι τα ζητήματα της κατάρτισης και των ενεργητικών πολιτικών εργασίας και το πώς μπορούμε να προσθέσουμε δεξιότητες SΤΕΜ με την κατάλληλη πιστοποίηση βρίσκονται στο επίκεντρο και του δικού μου οράματος για το πώς θα ενώσουμε τις ανάγκες της αγοράς εργασίας με τις δυνατότητες του δικού μας ανθρώπινου δυναμικού.
Για προγράμματα αυτά, ούτε χρειάζεται να εφεύρουμε την πυρίτιδα. Υπάρχουν πλατφόρμες σήμερα που μπορούν να προσφέρουν πιστοποίηση πολύ συγκεκριμένη για συγκεκριμένα skills τα οποία εσείς ζητάτε. Θα δείτε την πιστοποίηση και θα καταλάβετε ότι αυτός ο εργαζόμενος μού κάνει για τη δουλειά μου. Και η δική μας η δουλειά είναι αν έχουμε τα χρηματοδοτικά εργαλεία για να μπορούμε αυτό να το κάνουμε.
Να πω και κάτι ακόμα, το οποίο είναι ευρύτερο. Όσο η αγορά εργασίας, όσο η ανεργία μειώνεται και όσο οι εταιρίες πηγαίνουν καλά και αναζητούν προσωπικό, τόσο αυξάνονται και οι μισθοί. Διότι τελικά αυτός είναι ο τρόπος να αυξηθούν οι μισθοί. Καλύτερη παραγωγικότητα, περισσότερες δεξιότητες εργαζόμενων, εταιρίες που πηγαίνουν καλύτερα και μετά εργαζόμενοι οι οποίοι μπορούν να διεκδικήσουν και εταιρίες που θέλουν να πληρώσουν -γιατί τελικά οι εταιρείες, ειδικά στον τομέα των υπηρεσιών, είναι πολύ εξαρτημένες από το ανθρώπινο κεφάλαιο- να μπορούν να πληρώσουν καλύτερους μισθούς από αυτούς που πλήρωναν, όταν η ανεργία ήταν στο 20%. Σπύρο, θες να προσθέσεις;
Σπύρος Πρωτοψάλτης: Ναι. Πολύ σύντομα, Πρόεδρε. Όντως, με την σημαντική μείωση της ανεργίας που έχει επιτευχθεί τα τελευταία τρεισήμισι χρόνια, από 17,6 στο 10,9, πολλές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα εύρεσης προσωπικού. Γι’ αυτό έχουμε επενδύσει 1 δισ. ευρώ ακόμα από το Ταμείο Ανάκαμψης και υλοποιούμε το μεγαλύτερο πρόγραμμα κατάρτισης και επανακατάρτισης σε ψηφιακές και πράσινες δεξιότητες, που έχει γίνει ποτέ στην χώρα. Αυτή την στιγμή που μιλάμε 270.000 άνεργοι και εργαζόμενοι συμμετέχουν σε αυτά τα προγράμματα και πιστεύουμε ότι θα είναι ένα σημαντικό εργαλείο γι’ αυτό που είπατε. Αλλά σίγουρα η στενότερη διασύνδεση των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης με τις ανάγκες της οικονομίας είναι μια πολύ μεγάλη πρόκληση. Είναι προτεραιότητα και μας έχει δώσει συγκεκριμένες κατευθύνσεις ο Πρωθυπουργός και πιστεύω ότι στην επόμενη τετραετία θα δείτε ακόμα περισσότερα προγράμματα και περισσότερα εργαλεία, ώστε να έχετε το προσωπικό το οποίο χρειάζεστε για να αναπτυχθείτε ακόμα περισσότερο.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Να δώσω ένα συγκεκριμένο παράδειγμα. Σπουδάζεις Φυσική, δηλαδή, μπορεί να σπουδάζεις Φυσική γιατί θέλεις να διδάξεις Φυσική στο σχολείο, που ήταν ίσως η προφανής κατάληξη κάποτε. Να σου δώσω τη δυνατότητα, να σου δώσω ένα voucher, να αποκτήσεις και κάποιες συμπληρωματικές ψηφιακές δεξιότητες. Πάλι δεν χρειάζεται να ανακαλύψεις την πυρίτιδα. Υπάρχουν πλατφόρμες που σου προσφέρουν αυτά από τους μεγάλους παρόχους τεχνολογίας και μπορεί αύριο να είσαι πιστοποιημένος ως Database manager από την Oracle, να δώσω ένα παράδειγμα. Και ξαφνικά ο άνθρωπος αυτός τελειώνοντας το πανεπιστήμιο έχει και μια – δυο πρόσθετες πιστοποιήσεις που μπορούν να το ανοίξουν μια άλλη πόρτα. Και μετά ξαφνικά να τον πάρει και μια εταιρία και να πει «έχω τη βάση για να τον εκπαιδεύσω εγώ». Ή να πάω και ένα βήμα παραπέρα. Να μου πει ο κλάδος ο ίδιος τι ακριβώς χρειάζεται. Και να αναλάβει αυτός την εκπαίδευση, δεν χρειάζεται, δηλαδή, να την κάνω εγώ. Εγώ μπορώ να εξασφαλίσω τους πόρους και να ρθει η ίδια η αγορά να με βοηθήσει με την εκπαίδευση.
Ένα πράγμα που δεν μπορώ να ανεχτώ είναι να πετάμε λεφτά -όπως το κάνουμε δυστυχώς- σε κατάρτιση. Δισεκατομμύρια έφυγαν, όπου όλοι προσποιούμασταν ότι καταρτίζαμε, οι καταρτιζόμενοι προσποιούνταν ότι έπαιρναν κατάρτιση και οι μόνοι ικανοποιημένοι ήταν οι πάροχοι των υπηρεσιών, χωρίς τελικά να έχουμε καμία προστιθέμενη αξία. Αυτό τελείωσε για εμάς. Άρα και ο ιδιωτικός τομέας πρέπει να προσαρμοστεί και να γνωρίζει ότι αν παρέχει μια υπηρεσία κατάρτισης, μπορεί να μην πρέπει να είναι καν ο ίδιος που θα το πιστοποιεί, διότι εκεί έχουμε άλλα θέματα σύγκρουσης συμφερόντων και ότι πρέπει τελικά τα χρήματα αυτά να πιάνουν τόπο και να βελτιώσουμε τις δεξιότητες που χρειάζεται η αγορά εργασίας.
Δημήτρης Παπαστεργίου: Αυτοί οι δύο υπέροχοι «τύποι» και κλείνουμε, είναι οι αδερφοί Καραθώνοι, οι οποίοι γυρίσαν στα Τρίκαλα και αποφάσισαν να κάνουν μία εταιρεία παραγωγής λογισμικού.
Κάποια από τα προγράμματα που έχουμε στο Δήμο μας, αυτό το πρόγραμμα είναι ένα πρόγραμμα που βοηθάει τα παιδιά να κλείνουν γήπεδο για μπάσκετ, τένις, τα γήπεδα που θέλεις να περιμένεις. Αντί να κάθεσαι να περιμένεις, λοιπόν, πας στο γήπεδο μπάσκετ εδώ και λες ότι θέλω να κλείσω σήμερα ή αύριο Παρασκευή και πας και παίζεις χωρίς να περιμένεις.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Εμείς πρέπει να σου πω ότι όταν παίζαμε μπάσκετ στην Αμερική, και πηγαίναμε και παίζαμε σε γήπεδα, υπήρχε ένας κανόνας μόνο. Τότε δεν είχαμε τέτοιες τεχνολογίες, όχι. «Κερδίζεις, μένεις».
Δημήτρης Παπαστεργίου: Σωστό, σκληρό.
Κυριάκος Μητσοτάκης: «Χάνεις φεύγεις, κερδίζεις μένεις». Ο επόμενος.
Δημήτρης Παπαστεργίου: Πρόεδρε, βλέπω να μένεις Πρόεδρε. Τελευταία ερώτηση από τον Γιάννη.
Γιάννης Καραθάνος: Καλώς ήρθατε. Καραθάνος Γιάννης από την Mind Group, εταιρεία παραγωγής λογισμικού. Θα κρατήσω το «μένεις» και είναι σημαντικό το «μένεις» για εμάς. Ο ένας τομέας είναι η καταλληλότητα των ατόμων που θα δουλέψουν σε μια εταιρία παραγωγής λογισμικού και γενικά ψηφιακών πλατφορμών.
Το δεύτερο κομμάτι είναι πώς κάποιος μένει πίσω στην πόλη, στο χωριό, που έχουν αρχίσει και ερημώνουν οι μικρές πόλεις και τα χωριά. Ποιο είναι το πλάνο για τα κίνητρα και τις υποδομές που θα στηθούν, ώστε κάποιος να μην αφήσει τη μικρή πόλη και το χωριό και να πάει σε μια μεγάλη πόλη για να δουλέψει σε τέτοια εταιρεία και να μπορέσει «remote» που πλέον και οι μεγάλες εταιρίες έχουν αλλάξει εσωτερικά μικροπροβλήματα που είχαν και δουλεύουν πλέον «remote» μετά τον Covid. Ποιες είναι οι υποδομές που θα έχουμε για να μπορέσει κάποιος να μην αφήσει την πόλη του, να μην αφήσει το χωριό του και να δουλεύει εδώ.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Κοίταξε, νομίζω ότι το ενδιαφέρον ερώτημα δεν αφορά τα Τρίκαλα, αλλά αφορά το χωριό, τις πιο μικρές κοινότητες εκεί. Η αλήθεια είναι ότι η επιλογή τού να δουλεύεις από ένα χωριό είναι πολύ ενδιαφέρουσα στη θεωρία, αλλά έχει και αρκετές προκλήσεις στην πράξη.
Άρα, πρέπει να δούμε από την πλευρά του ανθρώπου που θέλει να γυρίσει στο χωριό, ποιες είναι οι απαιτήσεις. Τι ζητάει από εμάς, σχολείο, υγεία, συνδεσιμότητα. Να σπάσει η απομόνωση. Όταν παρουσιάσαμε, ίσως το θυμάστε, παρουσιάσαμε ένα πολύ ενδιαφέρον πρόγραμμα για τρεις ορεινούς Δήμους, την Αργιθέα, στα Άγραφα, και είπαμε, για να πάμε να δούμε πώς θα ενωθούν αυτοί οι Δήμοι, για να αξιοποιήσουν το συγκριτικό -μιλάμε ίσως για ορισμένες από τις πιο δύσκολα προσβάσιμες περιοχές στην Ελλάδα.
Δεν μπορείς να αλλάζεις την γεωγραφία, μπορείς να κάνεις παρεμβάσεις στους δρόμους, αλλά δεν θα δημιουργήσεις έναν καινούριο Ε65 που θα ενώνει τα χωριά αυτά. Άρα, εκ των πραγμάτων, έρχεσαι και λες, για να έχω αυτό το οποίο μου αρέσει, αυτή την ποιότητα ζωής, κάνω κάποιους συμβιβασμούς. Αλλά πόσους συμβιβασμούς είμαι διατεθειμένος να κάνω; Εκεί, λοιπόν, είναι που πρέπει να παρέμβουμε και να εξασφαλίσουμε ότι κάποια από τα βασικά τα έχουμε αντιμετωπίσει και η τεχνολογία εκεί είναι αρωγός, όχι μόνο ως προς το «connectivity», το οποίο, εντάξει, αυτό λύνεται ήδη.
Υγεία. Τι σημαίνει πρωτοβάθμια φροντίδα στο χωριό, στο κέντρο υγείας, στα περιφερειακά μας ιατρεία, πώς μπορεί να βοηθήσει η τεχνολογία εκεί; Και βέβαια η εκπαίδευση, που μπορώ να πω ότι μερικές φορές με έναν παράξενο τρόπο το να έχεις ένα σχολείο το οποίο έχει λίγα παιδιά μπορεί να σου προσφέρει ξαφνικά μία πολύ καλύτερη ποιότητα εκπαίδευσης, σαν να έχεις ένα αφοσιωμένο δάσκαλο, απ’ ό,τι αν ήσουν σε ένα δημοτικό με είκοσι παιδιά.
Οπότε όλα έχουν να κάνουν και με τον τρόπο τελικά τον οποίον βλέπεις την ισορροπία μεταξύ δουλειάς και προσωπικής ζωής, αλλά βέβαια και με τη δυνατότητα των εταιριών, να μπορείς να δουλεύεις «remotely», που κι αυτό είναι κάτι το οποίο θέλουμε να το κάνουμε, προστατεύοντας και τον εργαζόμενο. Θυμίζω, ότι εμείς θεσπίσαμε το δικαίωμα στην αποσύνδεση, πολύ κρίσιμο, για να μην σε παίρνει και ο εργοδότης και σου στέλνει e-mail στις δέκα το βράδυ και να έχει την απαίτηση ότι πρέπει μονίμως να είσαι online και να απαντάς.
Όμως ένα είναι βέβαιο: ότι η τεχνολογία και ο τρόπος με τον οποίο θα δουλεύουμε, που δεν είναι απαραίτητο να είμαστε μονίμως στο γραφείο, ανοίγει παραπάνω ευκαιρίες από αυτές που φανταζόμασταν στο παρελθόν για τις απομονωμένες περιοχές της χώρας.
Και δεν είναι ότι ξαφνικά θα δεις ένα τσουνάμι ανθρώπων οι οποίοι θα πηγαίνουν στα χωριά, αλλά μερικές φορές και λίγοι άνθρωποι είναι αρκετοί για να αναβιώσει ένα χωριό. Μετά θα ανοίξει και το καφενείο, θα υπάρχει και κάποια ανάλογη κινητικότητα, μπορεί να έρθει μία μικρή τουριστική μονάδα. Γιατί τελικά τα χωριά μας θέλουμε να τα κρατήσουμε όπως είναι. Θα είναι κάποια παραπάνω παιδιά, θα υποχρεωθούμε εμείς να κρατήσουμε τα σχολεία, έτσι δουλεύουν αυτές οι μικρές κοινωνίες.
Δημήτρης Παπαστεργίου: Πρόεδρε, κερδίζεις, μένεις. Ευχαριστώ πάρα-πάρα πολύ. Τα Τρίκαλα νομίζω έστειλαν το μήνυμα σήμερα της παραμονής και της επιτυχίας. Σε ευχαριστούμε πάρα πολύ.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Να είστε καλά, εγώ σας ευχαριστώ.
