Αντιμέτωποι με την απομείωση έως του σημείου του εκμηδενισμού της ακίνητης περιουσίας τους σε εκτός σχεδίου περιοχές βρίσκονται χιλιάδες μικροιδιοκτήτες, οι οποίοι, όπως διαπιστώνει και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) στην κριτική που ασκεί στο χωροταξικό νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος «θα οδηγούνται σε εκποίηση της γης σε εξαιρετικά μειωμένες τιμές, προς όφελος γειτνιαζόντων μεγάλων ιδιοκτησιών».
Η Διοικούσα Επιτροπή του Επιμελητηρίου εκφράζει σοβαρές επιφυλάξεις για τα προβλεπόμενα περί δόμησης στις εκτός σχεδίου περιοχές, στο υπό κατάρτιση χωροταξικό και πολεοδομικό νομοσχέδιο ζητώντας ουσιαστικά να αποσυρθούν οι σχετικές διατάξεις και να επανέλθουν συγκροτημένα συνδυαζόμενες με το πρόγραμμα εκπόνησης Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων.
Υπενθυμίζεται ότι βάσει των νέων διατάξεων, δίνεται διετής διορία για έκδοση οικοδομικής άδειας στους ιδιοκτήτες εκτός σχεδίου οικοπέδων κάτω των 4 στρεμμάτων, ενώ με την κατάργηση όλων των παρεκκλίσεων κλείνει οριστικά κάθε «παράθυρο» για ανοικοδόμηση σε χιλιάδες γεωτεμάχια που έως τώρα θεωρούνταν άρτια και οικοδομήσιμα βάσει αυτών των παρεκκλίσεων.
Στην ανακοίνωσή του το ΤΕΕ τονίζει ότι με τις ρυθμίσεις που προτείνονται για την εκτός σχεδίου δόμηση επέρχονται σοβαρές ανατροπές στην περιουσιακή κατάσταση όσων έχουν εκτάσεις σε τέτοιες περιοχές και προκύπτει καταφανής άνιση μεταχείριση μεταξύ μικρών και μεγάλων ιδιοκτησιών καθώς «είναι σαφής, από τις διατάξεις (μέσα από κίνητρα, ειδικές προβλέψεις, εξαιρέσεις και απαγορεύσεις) η κατεύθυνση υπερσυγκέντρωσης γης σε τουριστικούς, βιομηχανικούς και άλλης χρήσης οργανωμένους υποδοχείς δραστηριοτήτων ή μεγαλοϊδιοκτησίες».
Η ΔΕ του ΤΕΕ αναφέρεται και σε ακόμα μία συνέπεια των προβλέψεων για την εκτός σχεδίου δόμηση τονίζοντας πως στην πράξη όλοι οι μικροϊδιοκτήτες οδηγούνται να αφιερώσουν χρήμα και χρόνο άμεσα, εντός 2+4 ετών, για να σώσουν την αξία των γεωτεμαχίων τους, με την έκδοση οικοδομικών αδειών και στη συνέχεια τη δόμησή τους.
Το Επιμελητήριο εκφράζει τις αμφιβολίες του για τη διαθεσιμότητα των οικονομικών πόρων που θα απαιτηθούν από αποταμίευση και δανεισμό προειδοποιώντας παράλληλα ότι μία τέτοια ρύθμιση «φέρνει προ τετελεσμένων άμεσα τον πολεοδομικό σχεδιασμό που θα ολοκληρωθεί μετά την έκδοση των διοικητικών πράξεων στις εκτός σχεδίου περιοχές, ανατρέποντας κάθε πρόθεση ορθής επιστημονικής προσέγγισης του χώρου και εν τέλει περιβαλλοντικής προστασίας».
Η ΔΕ του ΤΕΕ επαναλαμβάνει ότι με βάση το Σύνταγμα και την επιστήμη οι περιοχές εκτός σχεδίου δεν προσφέρονται, κατ’ αρχήν, για οικοδομικές αναπτύξεις, αλλά ταυτόχρονα τονίζει ότι αποτελεί όνειδος για την Ελληνική Πολιτεία ότι επί 45 χρόνια, από τη Μεταπολίτευση και μετά, δεν έχει καταφέρει το κράτος να ολοκληρώσει τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό.
Επισημαίνει ότι η κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης με νέες απαγορεύσεις και σύνθετες διαδικασίες δεν μπορεί να γίνεται «έτσι χωρίς πρόγραμμα», χωρίς αντικειμενικά και επαληθεύσιμα στοιχεία, χωρίς διάλογο αφενός με τις τοπικές κοινωνίες και αφετέρου με όλους τους σχετικούς επιστημονικούς φορείς. «Δεν είναι επιστημονικά ορθό να έρχονται νέες οριζόντιες ρυθμίσεις που αντιμετωπίζουν ενιαία τον νησιωτικό, τον περιαστικό και τον ορεινό χώρο, καθώς αυτό ακριβώς είναι το αντικείμενο του σχεδιασμού τοπικού επιπέδου» εισημαίνεται.
Οι εκπρόσωποι του τεχνικού κλάδου σημειώνουν ότι αποτελεί χρέος της Πολιτείας, πριν ξεκινήσει οποιαδήποτε συζήτηση για νέα ειδικά μέτρα με απαγορεύσεις στις εκτός σχεδίου περιοχές, να ολοκληρώσει τις αυτονόητες και επιστημονικά, τεχνικά, οικονομικά και κοινωνικά απαραίτητες υποχρεώσεις της: τους Δασικούς Χάρτες και το Δασολόγιο, την χάραξη των Αιγιαλών, το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο, την οριοθέτηση των Υδατορεμάτων, την αποτύπωση του οδικού δικτύου, την οριοθέτηση όλων των οικισμών και εν τέλει τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια. «Και ακόμη, να προχωρήσει επιτέλους αποτελεσματικά σε σαφή και κωδικοποιημένη πολεοδομική και χωροταξική νομοθεσία».
Το ΤΕΕ δίνει ιδιαίτερη σημασία στην ψηφιακή αποτύπωση όλων των θεσμικών γραμμών της πολεοδομικής νομοθεσίας με γεωχωρικά δεδομένα και της πρόσβασης των πολιτών και των ενδιαφερομένων σε αυτά, μέσα από τον Ενιαίο Ψηφιακό Χάρτη που έχει αναλάβει: «Αυτός είναι ο μόνος σωστός επιστημονικά τρόπος, πλέον, να υπάρξει και να ολοκληρωθεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός στη χώρα, που αποτελεί τη βασική προϋπόθεση ώστε να συζητηθούν μετά ακραία μέτρα όπως η πρακτική απαγόρευση της δόμησης σε ολόκληρες περιοχές, όπως είναι οι εκτός σχεδίου» υπογραμμίζει στην ανακοίνωσή του προσθέτοντας πως το νομοσχέδιο, όπως δόθηκε στη δημοσιότητα κατά το στάδιο της διαβούλευσης, «στο πεδίο των διατάξεων για τις εκτός σχεδίου περιοχές, μόνο προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει χωρίς να προσφέρει ουσιαστικό περιβαλλοντικό, οικονομικό, αναπτυξιακό ή άλλο όφελος στην Ελληνική κοινωνία συνολικά».
Σύμφωνα με το ΤΕΕ, η μοιραία μείωση των αξιών σε γεωτεμάχια σε εκτός σχεδίου περιοχές δημιουργεί αστάθεια και περιττά προβλήματα, καθώς ακίνητα που μέχρι σήμερα ήταν άρτια και οικοδομήσιμα, με την αντίστοιχη αποτίμηση, έχουν παρασχεθεί ως εγγυήσεις για δανειοδοτήσεις σε ολόκληρο το εύρος της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας.
Στην κατεύθυνση αυτή, η ΔΕ ΤΕΕ επαναλαμβάνει ότι:
– Η απόδοση χρήσεων γης και όρων δόμησης στο σύνολο της χώρας, οι επεκτάσεις των σχεδίων πόλεως σε κάθε τους μορφή, όπως και τα νέα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, είναι πεδίο ενός χωρικού και εντέλει αναπτυξιακού σχεδιασμού που λαμβάνει υπόψιν τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος.
– Είναι πολιτικό ζήτημα η διεξαγωγή εκτεταμένου διαλόγου και η σύνθεση απόψεων με τις τοπικές κοινωνίες ειδικά για τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό που αποτελεί αρμοδιότητα του στενού, επιτελικού, πυρήνα του κράτους αλλά δεν μπορεί να γίνεται ξεκομμένα από την κοινωνία.
– Ειδικά σήμερα που η χώρα βρίσκεται μπροστά σε ένα σύνθετο αλλά αναγκαίο σχέδιο ανασυγκρότησης, με μοναδικούς στην ιστορία διαθέσιμους ευρωπαϊκούς και άλλους πόρους, οφείλει να προχωρήσει σε δομημένο διάλογο με περιφερειακή διάρθρωση και τοπική συμμετοχή, με στόχο τη βέλτιστη επίτευξη των εθνικών προτεραιοτήτων και την χωρική, οικονομική και κοινωνική συνοχή.
Τι λέει το υπουργείο Περιβάλλοντος
Το υπουργείο Περιβάλλοντος, πάντως, επιμένει ότι το νέο χωροταξικό νομοσχέδιο βρίσκεται σε διαβούλευση με φορείς, ακόμα δεν έχουν κατατεθεί στη Βουλή οι οριστικές ρυθμίσεις και σε καμία περίπτωση δεν απαξιώνει την ιδιοκτησία.
Σε ανακοίνωση που είχε προηγηθεί της ενημέρωσης από το ΤΕΕ επεσήμαινε χαρακτηριστικά ότι:
- Το νέο χωροταξικό νομοσχέδιο, όπως κατατέθηκε σε διαβούλευση, περιέχει σημαντικές ρυθμίσεις για την προστασία της ιδιοκτησίας, όπως η μεταφορά του συντελεστή δόμησης και η άρση της πολύχρονης ομηρίας ιδιοκτητών λόγω ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων.
- Εκείνο που απαξιώνει την ιδιοκτησία είναι η άναρχη δόμηση και η αυθαιρεσία, πράγμα που έχει συμβεί σε πολλές περιοχές της χώρας. Ενώ εκεί που υπάρχουν κανόνες έχει αυξηθεί η αξία της περιουσίας.
- Οι ρυθμίσεις για τον περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης θα συνοδεύονται από ένα ευρύτατο πρόγραμμα υλοποίησης Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων, που θα βάλει τάξη στην πολεοδομική αναρχία, δίνοντας τη δυνατότητα στους πολίτες να αξιοποιήσουν την περιουσία τους. Τέτοια πολεοδομικά σχέδια υπάρχουν σήμερα μόνο στο 20% της χώρας και στόχος είναι να αναπτυχθούν μαζικά και γρήγορα παντού. Σε νησιά που υφίστανται αυτά τα σχέδια π.χ. Σίφνος, Σέριφος κ.λπ. όλοι δέχονται ότι το καθεστώς αυτό είναι πρόοδος τόσο για το περιβάλλον όσο και για την ιδιοκτησία.