Ο Τούρκος Κατής της Άρτας, παρερµηνεύοντας τα ρητά του Κορανίου, αθωώνει τον αγά φίλο του όταν εκείνος αρπάζει µια νεαρή Χριστιανή κοπέλα που τυχαίνει να είναι βαφτισιµιά του αρµατολού Χρήστου Μηλιόνη. Αυτή είναι η αφορµή από την οποία ξεκινά ο Αλέξανδρος Παπαδιαµάντης να ξετυλίγει τον αφηγηµατικό του µίτο, συνδέοντας τρεις διαφορετικές πτυχές της εξέλιξης των γεγονότων: τα δεινά της καταδίωξης της οικογένειας, την ψυχολογική πίεση που υφίσταται η κοπέλα κατά τον εγκλεισµό της στο χαρέµι και την οργισµένη αντίδραση του αρµατολού που υπαγορεύεται από το χρέος του ως πνευµατικού της πατέρα.
Στο σκηνικό της πλοκής παρελαύνουν όλοι οι χαρακτήρες των ανθρώπων της εποχής και από τις δύο πλευρές: τροµοκρατηµένα πλάσµατα, αγανακτισµένοι ραγιάδες, καταδότες και ήρωες µέχρι τελικής πτώσης από τη µια˙ αυταρχικοί κατακτητές, µετριοπαθείς αξιωµατούχοι και προδότες της αδελφικής φιλίας από την άλλη. Σύγκρουση ανθρώπων περιγράφει ο Παπαδιαµάντης, αλλά περισσότερο αναδεικνύεται η µοιραία σύγκρουση αξιών µέσα από τους χαρακτήρες του διηγήµατος. Κυρίαρχη η ηρωική φυσιογνωµία του Χρήστου Μηλιόνη, που, ακόµη και όταν δεν είναι παρών στη δράση, είναι παρούσα η άποψή του.
Με την ολοκλήρωση του διηγήµατος και το τραγικό τέλος του ήρωα, ο αναγνώστης συνειδητοποιεί την αριστοτεχνική αναλογία του επικού και του λυρικού στοιχείου, την αδιάσπαστη συνοχή των ιστορικών γεγονότων και της µυθοπλασίας, έχοντας σχηµατίσει διαυγή εικόνα των προεπαναστατικών συνθηκών στην τουρκοκρατούµενη Ελλάδα.
Λίγα Λόγια για το Project Ψυχάρης:
Η γλώσσα γραφής και η ιδιωματική εκφορά του λόγου των κλασικών Ελλήνων συγγραφέων όπως του Βιζυηνού, του Βικέλα, του Δαμβέργη, του Κονδυλάκη, του Μητσάκη, του Μωραϊτίδη, του Παπαδιαμάντη, του Ροΐδη και τόσων άλλων αξιόλογων λογοτεχνών είναι για την εποχή μας δυσανάγνωστη και δυσνόητη. Είναι, επομένως, δύσκολη η προσέγγιση των κειμένων από τους αναγνώστες του 21ου αιώνα, αφού αυτά έχουν γραφτεί σε μια γλωσσική μορφή με την οποία οι σύγχρονοι αναγνώστες δεν έχουν ποτέ έρθει σε επαφή. Όμως η ιδεολογία και τα νοήματα που προκύπτουν μέσα από τα πεζογραφήματα αυτών των λογοτεχνών, παραμένουν και σήμερα επίκαιρα με διαχρονική αξία. Εξάλλου, η προσφορά των κλασικών Ελλήνων συγγραφέων δεν περιορίζεται στα στενά όρια της γλωσσικής τους ιδιομορφία˙ αντίθετα, η λογοτεχνική τους οντότητα διαθέτει πολύ μεγαλύτερο εύρος και βάθος, ώστε να μπορεί ακόμα να προσφέρει ευεργετικά ερεθίσματα στους αναγνώστες.
Αυτός είναι ο βασικός στόχος των βιβλίων που απαρτίζουν την παρούσα έκδοση. Η μεταγραφή των αφηγημάτων στη ζωντανή, κοινή νεοελληνική γλώσσα αποτελεί επιτακτική ανάγκη για την πλήρη κατανόησή τους και τη διασπορά τους στο ευρύ αναγνωστικό κοινό χωρίς ηλικιακούς περιορισμούς. Με σεβασμό στο ύφος του πρωτότυπου κειμένου, με απαραίτητες ερμηνευτικές και πραγματολογικές υποσημειώσεις, επιχειρούμε να αποκτήσει ο αναγνώστης πρόσβαση στα αριστουργήματα της κλασικής ελληνικής λογοτεχνίας, να έρθει σε άμεση επαφή με τη λογοτεχνική μας κληρονομιά και να την αγαπήσει, να διευρύνει τους αναγνωστικούς του ορίζοντες και να αισθανθεί χωρίς προσκόμματα την αναγνωστική ηδονή.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Ο Δηµήτρης Φιλελές γεννήθηκε στην Αθήνα το 1961. Σπούδασε Κοινωνικές Επιστήµες και Παιδαγωγικά. Εργάστηκε ως δάσκαλος επί 35 χρόνια στη δηµόσια πρωτοβάθµια εκπαίδευση. Ασχολείται µε την ποίηση, την πεζογραφία, την αρθρογραφία και τη φωτογραφία. Είναι µέλος της Π.Ε.Λ. και του PEN Greece. Από τις Πρότυπες Εκδόσεις Πηγή κυκλοφορούν: Η παράξενη ιστορία µιας βαλίτσας (νουβέλα, 2023), Από τη Γη της Μικρασίας στα µονοπάτια της προσφυγιάς (συλλογικό έργο, 2022), τα Διηγήµατα του Δωδεκαηµέρου (2021), τα Ιστορικά Αφηγήµατα του 1821 (2021) και η Ανθολογία Πασχαλινού Διηγήµατος (2021). Από τις εκδόσεις Αττικός κυκλοφορεί η ποιητική του συλλογή Οµηρία-1922 µ.Χ. (2022). Από τις εκδόσεις Απόπειρα κυκλοφορούν οι ποιητικές του συλλογές: Αντι…σώµατα (2020), Θρ…ίαµβοι και απώλειες (2018) και Μυθ…ιστόρηµα (2017). Στο διαδίκτυο κυκλοφορούν ελεύθερα τα βιβλία του Παιδική Θεατρική Σκηνή (2013), Ο Καραγκιόζης δήµαρχος (2013), Της γλώσσας τα καµώµατα (2013). Έχει πολλές συµµετοχές µε ποιητικές και πεζογραφικές του δηµιουργίες σε έντυπα συλλογικά έργα και µε δηµοσιεύσεις σε διαδικτυακούς λογοτεχνικούς τόπους. Μελοποιηµένοι κύκλοι ποιηµάτων του: Του Κωνσταντή, Θρύλοι της Άλωσης της Πόλης, Όταν το ’21 αφηγείται, Οµηρία-1922 µ.Χ. και Μνηµοσύνη. Φωτογραφικά λευκώµατα: 60 Μορφές στο φως (Real Press 2009) και Ancient Greece : Sculptural Masterpieces (Apple Store 2012). Βιβλιοκριτικές του δηµοσιεύονται στον λογοτεχνικό διαδικτυακό τόπο fractal. Προσωπικό ιστολόγιο: dimitrisfileles.blogspot.com.