Με περισσότερα από 20 δισ. ευρώ δάνεια, πραγματοποιώντας ρεκόρ χρηματοδότησης, στήριξαν οι ελληνικές τράπεζες όλους τους κλάδους της οικονομίας κατά τη διάρκεια της κρίσης, σύμφωνα με στοιχεία που κατέθεσε ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (ΕΕΤ) κ. Γ. Χατζηνικολάου. Όπως εξήγησε, από τα συνολικά 20,5 δισ.ευρώ, τα 14 δισ.ευρώ προήλθαν από τα δανειακά προγράμματα των τραπεζών.
Επίσης, αξιοποιώντας τα προγράμματα της πολιτείας, οι τράπεζες χρηματοδότησαν πάνω από 30 χιλιάδες, κυρίως μικρομεσαίες επιχειρήσεις, διοχετεύοντας προς αυτές 6,5 δισ. ευρώ από τα δύο εγγυοδοτικά προγράμματα της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, επιτυγχάνοντας επίδοση – ρεκόρ ως προς την απορροφητικότητα κεφαλαίων, που έφθασε το 95%.
Ειδικά το εμπόριο, ο κλάδος που δέχθηκε το σοβαρότερο πλήγμα από την επιδημιολογική κρίση, απορρόφησε το 25,45% της συνολικής χρηματοδότησης (5 δισ. ευρώ).
Σε ό,τι αφορά στο ερώτημα που τέθηκε στη Βουλή γιατί δεν έχουν όλες οι επιχειρήσεις πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό, ο κ. Χατζηνικολάου διευκρίνισε ότι η μεγάλη ρευστότητα δεν συνεπάγεται αυτόματα πιστωτική επέκταση. Δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε δανεισμό οι επιχειρήσεις και ιδιώτες που δεν ικανοποιούν τα βασικά τραπεζικά κριτήρια, είπε και συμπλήρωσε: Μία οικονομική μονάδα με αρνητική οικονομική εικόνα, δεν μπορεί να έχει πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό. Εποπτικά, οι κανόνες δεν μας επιτρέπουν να δανείζουμε προβληματικές επιχειρήσεις.
Αναστολές δανείων
Ο πρόεδρος της ΕΕΤ ανέφερε ότι προς την ομαλή επάνοδο εξυπηρετήσεως αυτών των δανείων, οι τράπεζες έχουν εντάξει τους επανερχομένους σε καθεστώς εξυπηρέτησης δανειολήπτες σε 5 κατηγορίες:
Η 1η κατηγορία περιλαμβάνει όσους δανειολήπτες έχουν, αντικειμενικά, τη δυνατότητα να εξυπηρετήσουν πλήρως τις δανειακές τους οφειλές, αμέσως μετά τη λήξη της αναστολής.
Η 2η κατηγορία αφορά δανειολήπτες στεγαστικών δάνειων που έχουν υπαχθεί στο πρόγραμμα ΓΕΦΥΡΑ Ι, για τους οποίους προβλέπεται 9μηνη επιδότηση δόσεων, μετά την άρση της αναστολής. Το Γέφυρα Ι είναι ένα πολύ επιτυχημένο πρόγραμμα, και για το λόγο αυτό υποστηρίζουμε και το πρόγραμμα ΓΕΦΥΡΑ 2, που θα αφορά μικρές επιχειρήσεις.
Η 3η κατηγορία, αφορά δανειολήπτες, που αντιμετωπίζουν προσωρινά προβλήματα πλήρους εξυπηρέτησης των οφειλών τους. Για αυτή τη κατηγορία, οι τράπεζες έχουν δημιουργήσει προγράμματα σταδιακής επαναφοράς, αρχίζοντας με 50% των δόσεων για 6 μήνες, τουλάχιστον.
Η 4η κατηγορία αναφέρεται σε δανειολήπτες, που έχουν ήδη περιέλθει σε αδυναμία πληρωμής. Υπολογίζεται ότι 15 με 20% από τα δάνεια που έχουν ανασταλεί, θα πάνε στην κατηγορία αυτή.
Η 5η κατηγορία αφορά αναστολές δανείων σε ειδικά ορισμένες δραστηριότητες, όπως λ.χ. τον ξενοδοχειακό κλάδο. Για την κατηγορία αυτή, η αναστολή από τα μορατόρια έχει ήδη επεκταθεί μέχρι τέλος του 2021.
Όπως βέβαια αντιλαμβάνεστε όλες αυτές οι ενδιάμεσες λύσεις που θα προσφέρουν οι τράπεζες στις επιχειρήσεις θα πρέπει να είναι σε συμμόρφωση με τις εποπτικές δεσμεύσεις που έχουμε έναντι του SSM.
Προοπτικές χρηματοδότησης για το 2021
«Με βάση τους προγραμματισμούς των τραπεζών μελών μας, υπολογίζουμε ότι το τραπεζικό σύστημα θα διαθέσει πάνω από 15 δισ. σε νέες χρηματοδοτήσεις», δήλωσε ο κ. Χατζηνικολάου, αναφερόμενος στα νέα δάνεια για το 2021. Επίσης, είπε ότι το τραπεζικό σύστημα είναι έτοιμο να συνεργαστεί με την Πολιτεία για τη διοχέτευση πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης προς επενδυτικά έργα του ιδιωτικού τομέα.
Σημειώνεται ότι μέσω της συμμετοχής των τραπεζών σε αυτές τις χρηματοδοτήσεις εξασφαλίζεται η μόχλευση των πόρων του Ταμείου. Το πιο ασθενές κομμάτι της οικονομίας θα πρέπει να στηριχθεί από την πολιτεία μέσω των διαφόρων προγραμμάτων, όπως η επιστρεπτέα προκαταβολή, το πρόγραμμα ΓΕΦΥΡΑ ΙΙ, και άλλα παρόμοια προγράμματα, συμπλήρωσε.
Διαχείριση κόκκινων δανείων
Οι τράπεζες προσπαθούν συστηματικά να μειώσουν αυτά τα δάνεια. Συγκεκριμένα, από την κορύφωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων το 2016 μέχρι σήμερα τα δάνεια μειώθηκαν κατά 46 δισ.ευρώ, από 106 δισ. σε 66 δισ.ευρώ, ή κατά 43%. Αυτό επιτεύχθηκε κυρίως μέσω βιώσιμων ρυθμίσεων, ρευστοποίηση ενεχύρων μεγάλης αξίας, από πωλήσεις δανείων στη δευτερογενή αγορά και τιτλοποιήσεις δανείων.
“Ηρακλής”
Από τον Νοέμβριο του 2019, όταν άρχισε να εφαρμόζεται το πρόγραμμα ΗΡΑΚΛΗΣ, οι Τράπεζες έχουν ήδη τιτλοποιήσει και συνεπώς μειώσει 9 δισ. (ήδη εκτελεσμένα) και έχουν προγραμματίσει άλλα 21,5 δισ.ευρώ. Δηλαδή το πρόγραμμα ΗΡΑΚΛΗΣ οδήγησε σε μείωση των μη εξυπηρετούμενων κατά 31 δισ.ευρώ.
Λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη περαιτέρω μείωσης, ώστε το τραπεζικό σύστημα να καταλήξει με μονοψήφιο ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων, η κυβέρνηση προχωρά, με την πλήρη συναίνεση του τραπεζικού συστήματος, στην επέκταση και παράταση του προγράμματος, με τον ΗΡΑΚΛΗ ΙΙ. Υπολογίζεται ότι για την επέκταση και παράταση θα απαιτηθούν ακόμη 10 δισ. ευρώ εγγυήσεις του Ελληνικού Δημοσίου (στο ΗΡΑΚΛΗΣ Ι οι εγγυήσεις ανήλθαν σε 12 δισ. ευρώ), που θα υποστηρίξουν μια περαιτέρω μείωση 30 δισ.ευρώ μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Ο κ. Χατζηνικολάου εκτίμησε ότι μέσω του ΗΡΑΚΛΗ Ι και ΙΙ και σε συνδυασμό με όλα τα άλλα διαθέσιμα μέσα (π.χ. βιώσιμες ρυθμίσεις κλπ.), το τραπεζικό σύστημα δύναται να μειώσει το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε μονοψήφιο ποσοστό εντός των επομένων 24 μηνών και φυσικά εκτός κάποιου απροόπτου.
“Bad Bank”
Το τραπεζικό σύστημα έχει δηλώσει επανειλημμένως, ότι όσο περισσότερα εργαλεία διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι διαθέσιμα, τόσο αποτελεσματικότερη είναι η διαχείρισή τους. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, καλωσορίζει την πρωτοβουλία της της ΤτΕ.
Ωστόσο, συμπλήρωσε ο πρόεδρος της ΕΕΤ, υπάρχουν διαστάσεις της πρότασης αυτής που χρειάζονται περαιτέρω ανάλυση και πιθανές εγκρίσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μιας και δεν υπάρχει προηγούμενο, όπως με τον Ηρακλή.
Γι’ αυτό τον λόγο, στην Ελληνική Ένωση Τραπεζών και ύστερα από το αίτημα του Υπουργείου Οικονομικών να διατυπώσουμε τις παρατηρήσεις μας, βρισκόμαστε στη διαδικασία λεπτομερούς ανάλυσης της πρότασης της ΤτΕ, με την βοήθεια ειδικού εξωτερικού συμβούλου.
Πάντως, συμφώνησε ότι το θέμα των bad bank είναι ήδη μέρος του ευρωπαϊκού διαλόγου. Στην τελευταία συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβούλιου της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ομοσπονδίας, συζητήθηκε το θέμα.
Και δήλωσε ότι έχει στα χέρια του ένα πιο πρόσφατο κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Σεπτέμβριος 2020), που εξετάζει πλέον το ενδεχόμενο αυτές οι εταιρείες διαχείρισης ενεργητικών να ασχοληθούν ειδικά με τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που προκάλεσε, πανευρωπαϊκά, η πανδημία.
Και τούτο διότι η εκτίμησή τους είναι ότι η πανδημία ενδέχεται να τριπλασιάσει τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην Ευρώπη συνολικά. Άρα χρειαζόμαστε όλα τα όπλα για να αντιμετωπίσουμε την πιθανή αυτή αύξηση, η οποία όμως στη χώρα μας φαίνεται να είναι σχετικά μικρή και σε κάθε περίπτωση διαχειρίσιμη, τουλάχιστον με τα στοιχεία που έχουμε έως σήμερα.
Όλες οι λύσεις επομένως είναι ευπρόσδεκτες, αλλά πρέπει να αναλυθούν και να συζητηθούν, προκειμένου να αυξήσουμε τα οικονομικά και νομικά μας εργαλεία και λύσεις, ώστε σύντομα ο όγκος των μη εξυπηρετούμενων δανείων να αποτελεί οριστικά παρελθόν, κατέληξε την παρέμβασή του ο κ. Χατζηνικολάου.
